ආමණ්ඩ ගාමිණී අභය

(අඩ ගැමුණු) (ක්‍රි.ව. 19–29). අනුරාධපුරයේ රජ කළ මෙතෙම මහ දැළියාමානා හෙවත් මහාදාඨික මහානාග රජුගේ (7–19) පුත්‍රයාය. පියාගේ මරණින් පසු අනුරාධපුරයේ රජකමට පත් මෙතෙම නව හවුරුදු අටමසක් එහි රාජ්‍ය කළේය. පැරණි සෙල්ලිපිවල මොහු හැඳින්වෙන්නේ 'ගාමිණි අබය' යනුවෙන් පමණකි. මේ රජ "ඵල උපදනා සියලු ලතාවන් ඒ ඒ තන්හි රෝපණය කරවා මස්කොමඩු නම් ඵලයෙන් පා පුරවා වස්ත්‍රයෙන් සුඹුළුවක් ද කොට පහන් සිතින් සියලු සඟනට දෙවීය... එහෙයින් ලෝවැසියා ඔහු ආමණ්ඩ ගාමිණී යයි හැඳින්වීය"යි මහාවංශයෙහි සඳහන් වෙයි. අවිහිංසාවාදී වූ මොහු සතුන් මැරීම තහනම් කොට නීති පැනවූ බව ද මහාවංශයෙහි දැක්වේ. රාජතරංගිණියෙහි සඳහන්ව ඇති පරිදි කාශ්මීරයෙහි මේඝවර්ණ රජු ලක්දිවට පැමිණියේ මේ රජුගේ කාලයේ දී යයි සිතිය හැකිය. මේ රජු සතුන් මැරීම තහනම් කොට නීති පැනවූයේ කාශ්මීර රජුගේ අනුශාසනය නිසා බව කියති.

මහාවිහාරයෙහි හා දක්ෂිණ විහාරයෙහි ද දියුණුවට කටයුතු කළ මෙරජු මහා ගාමණ්ඩි වැව කරවා දක්ෂිණ විහාරයට පිදූ බව පෙනේ. ලෝවාමහාපායෙහි හා ථුපාරාමයෙහි ඇතුළු මිදුල ද ඇතුළු ආලින්දය ද මොහු විසින් කරවන ලදි. කෙතරම් අවිහිංසාවාදියකු වුව ද මොහුට සිය කණිටු සොහොයුරු කණිරජාණු තිස්ස (29-32) අතින් මැරුම් කෑමට සිදුවිය.

(සංස්කරණය: 1965)