ඇක්විලීයා

ඊශානදිග ඉතාලියේ උඩිනේ පළාතේ පිහිටි කුඩා නගරයකි. මෙය ට්‍රියෙස්ට් නගරයට සැ. 22ක් වයඹ දිගින් අද්‍රියාතික් මුහුදේ ඉස්මත්තෙහි පිහිටා ඇත්තේය. 1936 දී මෙහි ජනගහනය 1,116ක් විය.

ඇල්ප්ස් කඳුවැටිය හා අද්‍රියාතික් මුහුද අතර ඇති පටු බිම්කඩ ඔස්සේ වනචාරී ගෝත්‍රිකයන් රට මැදට කඩා වැදීම වළක්වාලනු පිණිස ක්‍රි.පූ. 181 දී රෝම ජාතිකයන් විසින් මේ නගරය පිහිටුවන ලද්දේය. පිහිටීමෙහි ඇති වැදගත්කම නිසා මෙය නොබෝ කලකින් ම වෙළෙඳ හා යුද කටයුතු පිළිබඳ මධ්‍යස්ථානයක් බවට පත් විය. ඔගස්ටස් (ක්‍රි.පූ. 63-ක්‍රි.ව. 14) ඇක්විලීයා නගරය වෙනීෂියා ප්‍රදේශයේ අගනුවර බවට ද පත්ව තිබිණ. ක්‍රි.ව. 452 දී ඇටිලා විසින් විනාශ කර දමන ලද මෙම නගරය නාර්සීස් (ක්‍රි.ව. 478–573) නමැති රෝම සෙන්පතියා විසින් යළිත් ප්‍රතිසංස්කරණය කරවන ලදි.

ක්‍රි.ව. 1438 දී සිදුවුණු දරුණු භූමිකම්පාවෙන් ඇක්විලීයාව විනාශ වී ගියේය. මුළුමනින් ම අමතක වී ගොස් තිබුණු ඇකිවිලීයාව නැවතත් ප්‍රසිද්ධියට පැමිණියේ දහනව වන සියවසේ දී එහි පුරාවිද්‍යා කැණීම් ඇරඹීමෙන් පසුවය.

(සංස්කරණය: 1967)