ඇකැඩමි
කැස්ටර් හා පොලුක්ස් යන දෙදෙ නාගේ සොහොයුරිය වන හෙලන්, තීසියස් නමැත් තකු සමග පැනයෑම පිළිබඳ ග්‍රීක මිථ්‍යාකථාවක් වෙයි. ඇය තීසියස් විසින් සඟවනු ලැබ සිටි ස්ථානය සොහොයුරන්ට සැලකරන ලද්දේ ඇකැඩීමොස් නමැත්තා විසිනි. ඇකැඩීමොස් සිහිවීම් වස් කැස්ටර් හා පොලුක්ස් විසින් ඇතන්ස්හි ඉදිකරන ලද දෙව් මැදුර ඇකැඩමි නමින් හැඳින්විණි. පස්වැනි ශතවර්ෂයේ අග භාගය වන විට ඇකැඩමිය ශරීරාභ්‍යාසාගාරයකින් හා පාසැලකින් ද යුතු විය. සුප්‍රසිද්ධ ග්‍රීක දාර්ශනිකයකු වූ ප්ලේටෝගේ නාමය හා සම්බන්ධ වීම හේතුකොටගෙන ඇකැඩමිය ඇතන්ස් නුවර වූ ශරීරාභ්‍යාසාගාර හත අතුරින් ඉතාමත් වැදගත් එක විය. අනික් ශරීරාභ්‍යාසාගාරයන්හි මෙන් ම ඇකැඩමියෙහි ද යාර 200ක් දික් වූ ධාවන මාර්ගයක් ද කවපෙති හා හෙලි වීසි කිරීම සඳහා විවෘත භූමියක් ද කැටපත් ගෙවල් ද පිහිනුම් තටාක ද අසුන් පිට යෑම සඳහා පථ ද විය. මල්ලව පොර ආදිය සඳහා වෙන් වූ ස්ථාන ද විය. එළිමහන් ක්‍රීඩා නරඹන්නන් සඳහා වෙන් වු ස්ථාන ද විය. තව ද අර්ථ ශාස්ත්‍රය, අලංකාර වාදය, දර්ශනය, විද්‍යාව, සංගීතය, සාහිත්‍යය හා චිත්‍ර කලාව ඉගැන්වීම සඳහා වෙන් වූ කුටි ද විය.
ක්‍රි.පූ. 360–347 කාලයේ දී ප්ලේටෝ ඇකැඩමිය ඇසුරු කරමින් එහි ඉගැන්වීමෙහි ද යෙදුණේය. එකල ඇකැඩමිය ඇතීනියානු තරුණයන් අතර ඉතා ජනප්‍රිය වූ ස්ථානයක් විය. මුලින් ඇකැඩමියෙහි ම ඉගැන්වූ ප්ලේටෝ පසුව ඊට නුදුරින් වූ ගෙයක් මිල දී ගෙන එහි ස්වකීය විද්‍යාස්ථානය ක්‍රමවත්ව සංවිධානය කෙළේය. ප්ලේටෝගේ ඇකැඩමියට අවුරුදු 800ක පමණ අඛණ්ඩ ඉතිහාසයක් ඇත. ක්‍රි.ව. 529 දී නැගෙනහිර රෝමයේ අධිරාජයා වූ 1 වැනි ජස්ටිනියන් රජු විසින් වෙනත් දර්ශන ආයතන මෙන් ම ඇකැඩමිය ද වසාදමන ලදි. ඇකැඩමිය තිබූ ස්ථානය පුරාවිද්‍යාඥයන් විසින් 1933 දී කණිනු ලැබිය. ප්ලේටෝගේ ගෘහයට ප්‍රවිෂ්ට වීමට යා යුතු වූ කුඩා මාර්ගය හා ඇකැඩමියේ තාප්ප කීපයක් ද පස් යටින් මතු කර ගේ ගන්නා ලදි.
ඇකැඩමියේ ඉගැන්වූ දර්ශනවාද අනුව එය දළ වශයෙන් තුන් පරිද්දෙකින් බෙදා දක්වනු ලැබේ:
(1) ප්ලේටෝ, ස්පෙයුසිප්පස් හා සෙනොක්‍රටීස් යන තිදෙනාගේ පුරාණ ඇකැඩමිය (ක්‍රි.පූ. 250 පමණ දක්වා),
(2) ආර්කෙසිලවුස්ගේ මධ්‍ය ඇකැඩමිය (ක්‍රි.පූ. 175 පමණ) හා
(3) කාර්නෙයඩීස්ගේ අලුත් ඇකැඩමිය යනුවෙනි.
(සංස්කරණය:1967)
