ඇකොනිටින්
(Annmhshmd). රනුන්කුලාසේ කුලයට අයත් අකොනිටුම් නපෙලුස් (Aeonitum maodkktr) නමැති ශාකයේ මුල්වලින් හා කොළවලින් නිස්සාරණය කරනු ලබන ඉතාමත් විෂ සහිත ඇල්කලොයිඩයකි (බ.). අකොනිටුම් ශාකය සෞම්‍ය දේශගුණයෙන් යුත් ප්‍රදේශවල වැවේ.
ඇකොනිටින් සුදු ස්ඵටික ද්‍රව්‍යයකි. එහි ද්‍රවාංකය සෙ. 195ක් පමණ වේ. එහි රසායන සූත්‍රය C34H47O11N ය. ඇකොනිටින් ජලයේ ද්‍රවණය වන්නේ ඉතාමත්ම සුළු වශයෙනි. ඇල්කොහොල්වල පහසුවෙන් ද්‍රවණය වන ඇකොනිටින්, ක්ලොරොපෝම්වල හා බෙන්සීන්වල වඩාත් පහසුවෙන් ද්‍රවණය වේ. එහි ඇල්කොහොලීය ද්‍රාවණය දක්ෂිණ භ්‍රමක (dextrorotatory) ය. එහෙත් ඇකොනිටින් ලවණ වාමභ්‍රමක (levorotatory) ය. ඇකොනිටින් රත් කළ විට එයින් ඇසිටික් අම්ලය ලැබේ. එය ක්ෂාරයත් සමඟ ජලවිච්ඡේදනය කළ විට එයින් බෙන්සොයික් අම්ලය, ඇසිටික් අම්ලය හා ඇකොනින් ලැබේ. සංසරණ ශමනෞෂධයක් (circulatory sedative) වශයෙන් ඇකොනිටින් වෛද්‍යවරුන් විසින් පාවිච්චි කරනු ලැබේ. ඇකොනිටින් හෘත්ස්පන්දන වේගය අඩු කරයි. ඉන් රුධිර පීඩනය ද සුළු වශයෙන් අඩු වේ.
(සංස්කරණය:1967)
