ඉලියැටික දර්ශනය
(Eleatic Philosophy). දකුණු ඉතාලියේ ඊලියා නම් ග්රීක පුරයෙහි වැජඹුණු ගුරුකුලයේ දර්ශනයයි. ක්රි.පූ. 540 පමණේ දී පිහිටුවන ලද එහි ආදිකර්තෘවරයා ජනප්රවාදයට අනුව නම් සෙනොෆනීස්ය. ඔහුගේ විමර්ශන බොහොමයක් පශ්චාත්කාලීන ඉලියැටික වාදයෙහි අන්තර්ගතව ඇත ද පාමිනයිඩීස් එහි ආදි කර්තෘවරයා වශයෙන් සැලකීම වඩා යුක්තියුක්තය. එහි විශිෂ්ට ලක්ෂණයත් දියුණුවත් පාමිනයිඩීස්ගෙන් ම ඇති වූ බැවිනි.
ඉලියැටික දර්ශනය අතිශයින් ම අද්වෛතවාදී වූවකි; අමූර්ත වූවකි. ග්රීකයන්ගේ ඕළාරික දේවකථා ද ඔවුන්ගේ ආගමේ දක්නා මානවගුණාරෝපණය ද දෘඪ විවේචනයට ලක් කළ සෙනොෆනීස් මනුෂ්යයන්ට කිසි ලෙසකින් සමාන නොවූ එක ම ඊශ්වරයකු ගැන දෙසීය. අද්වෛතවාදය පාරභෞතික ස්වරූපයෙන් ඉදිරිපත් කළ පාමිනයිඩීස් සත්තාව පිළිබඳ තනි සංකල්පයෙහි අන්තර්ගත සියල්ලක් පිළිගත්තේය.
ඉන්ද්රියානුභූතිය සත්යය දැනගැනීමේ උපායක් කොටගත නොහැකිය යන්න මත ඉලියැටික වාදය පදනම්ව ඇත. ඉන්ද්රියයන්ගේ අතථ්ය පෙනුම් (සදොස් දැකුම්) ඉක්මවා සත්තාව ජානනය කොටගත හැක්කේත් "සියල්ල එකකැ"යි යන මූලික සත්යය කරා එළඹිය හැක්කේත් චින්තනය මගින් පමණකැයි යනු එහි පිළිගැනීමයි. සත්තාව හා අසත්තාව යන මූලික සංකල්ප දෙකින් සත්තාව පමණක් ම පවතී යැයි ද අසත්තාව නොපවතිනු පමණක් නොව එය චින්තනයට පවා විෂය නොවේ යයි ද තර්ක කරත්. මේ තර්කය අනුව ම යමින් සත්තාව එකකැයි ද එය අනිර්මාපිත යයි ද අවිනාශී යයි ද ප්රමාණය හා බෙදීයෑම අතින් මුල සිට අග දක්වා ම නිත්ය යයි ද අවිපරිණාමී යයි ද කියත්. මෙසේ අනේකත්වය ද චලිතය හා විපර්යාසය ද ඉන්ද්රියයන්ගේ මායාවන් හැටියට ප්රතික්ෂේප කරනු ලැබේ. පාමිනයිඩීස් සත්තාව භෞතික විශ්වයෙන් අනන්ය කොට ද අසත්තාව ශූන්යයෙන් හෙවත් හිස් අවකාශයෙන් අනන්ය කොට ද සැලකූ බවට සැක නැත.
ඉලියැටික වාදයට සීනෝගෙන් සැලසුණු සේවය වූයේ බහුත්වය හා චලිතය පිළිබඳ විශ්වාසයෙහි අන්තර්ගත විරුද්ධාභාසයන් දක්වමින් ඔහු කළ විශිෂ්ට විවේචනයයි. එබඳු විකල්පයන් පිළිගත්තවුන් හාස්යජනක තත්වයකට ඇද වැටෙන බව ඔහු පෙන්වා දුන්නේය. එම්පෙඩොක්ලීස් හා ල්යුසිපස් මගින් ඉදිරිපත් කරනු ලැබ යුහු යුහුව නැඟ ගෙන ආ බහුත්වවාදයට යට වී යා නොදී ඉලියැටික දර්ශනය රැකගැනීමට මෙලිසස් දැරූ ප්රයත්නය සීනෝගේ තැත තරම් සාර්ථක නොවීය.
ඉලියැටිකවරුන්ගේ ප්රධාන මත, එක් අතකින් විශ්වයෙහි මූල පදාර්ථය කුමක් දැයි දැනගැනීම මුඛ්ය පරමාර්ථය කොටගත් ආදිභෞතික දාර්ශනිකයන්ගේ (අයෝනියානු ගුරුකුලය) භෞතිකවාදයන්ට ද අනික් අතින් සකල සත්තාව ම අවිරත විපර්යාසය හැටියට පිඬු කළ හෙරක්ලයිටස්ට ද ප්රතිපක්ෂ ලෙස විකාසයට පත් විය. ඉලියැටික චින්තන පද්ධතියෙන් පශ්චාත්කාලීන ග්රීක දර්ශනයට අත් වුණු පවිත්රතම දායාදය දක්නට ඇත්තේ ප්ලේටෝගේ පාරභෞතික විද්යාවේ එන චිත්තාකෘති සිද්ධාන්තයෙහිය.
(කර්තෘ: මර්ලින් පීරිස්)
(සංස්කරණය: 1970)
