උඩගබඩාව
මහනුවර යුගයෙහි දී මහ වාසල ගබඩාව නමින් හැඳින්වුණු රාජ්ය භාණ්ඩාගාරය හැරෙන්නට රජු සතුව පැවති පෞද්ගලික භාණ්ඩාගාරය හැඳින්වුණේ උඩගබඩාව නමිනි. බිසෝවරුන්ගේ හා කුමාරවරුන්ගේ භාණ්ඩාගාරය පල්ලෙවාහල ගබඩාව ලෙස හැඳින්විණි.
උඩගබඩාවට සතර කෝරළේ ගම් දෙකක් ද වලපනේ ගමක් හා උඩරටින් දුම්බර ගම් සතරක් ද හේවාහැට ගම් පහක් ද පේරාදෙණිය ඇතුළු යටිනුවර ගම් දෙකක් ද අයත්ව තිබිණ.
උඩගබඩාවෙහි සේවය සඳහා නිලධාරීන් පිරිසක් පත් කර තිබිණ. ලේකම්වරු තිදෙනෙක් ද කංකානම්වරු තිදෙනෙක් ද ගෙවල් බලන රාලලා තිදෙනෙක් ද මුහන්දිරම්වරයෙක් ද පිටවියදමේ විදානේකෙනෙක් ද සේවකයෝ දහතුන් දෙනෙක් ද ස්ත්රීහු සිව්දෙනෙක් ද එම නිලධාරි මණ්ඩලයට අයත් වූහ. උඩගබඩා නිලමේගේ උපදෙස් අනුව රජු විසින් මොවුහු පත් කරනු ලැබූහ.
රාජකීය ගබඩාවලින් ලැබුණු ධනධාන්ය රැස් කොට තිබුණේ උඩගබඩාවෙහිය. ඒවා භාරව සිටි උඩගබඩා නිලමේ රජමාළිගයෙහි නිලධාරීන් අතර ද වැදගත් තැනක් දැරුවෙකි. ආදායම හා වියදම පිළිබඳ සටහන් තබා ගැනීම සහ ලේකම් මිටි ක්රමානුකූලව තබා ගැනීම ද ලේකම්වරුන් සතු කාර්ය විය. උඩගබඩා ගම්වලට වරින් වර ගිය ඔව්හු පුරප්පාඩු වසම් සඳහා ද ලේකම් මිටි සකස් කළහ. ගබඩාව විවෘත කිරීම හා වැසීමත් එහි ආරක්ෂාවත් භාරව සිටියේ කංකානම්වරුන්ය. උඩගබඩාවෙහි භාරකරුවන් හැඳින්වුණේ ‘ගෙවල් බලන රාලලා’ නමිනි. ධනධාන්ය තැන්පත් කර තබා ආරක්ෂා කිරීමත් ඔවුන්ගේ කාර්යය විය. රදලවරුන්ගේ නිවෙස්වලට ගොස් උඩබගඩාවට ලැබිය යුතු ආදායම ලබා ගැනීම, රාජකාර්යයන් පැහැර හරින හෝ අතපසු කරන විදානේලාට අවවාද කිරීම පිටවියදමේ විදානේවරුන් සතු කාර්යය විය.
උඩගබඩාව එලෙස හැඳින්වුණේ මුල දී එය මහ ගබඩාවට වඩා උස් තැනක තනා තිබුණු හෙයිනැයි ඩේවි සඳහන් කරයි. ජෝන් ඩොයිලි දක්වා ඇති පරිදි නම් උඩගබඩාවේ සේවකයන්හට රිදීවලින් හෝ වී අමුණුවලින් වැටුපක් ලැබිණි.
1818 උඩරට මහ කැරැල්ලේ ප්රධාන තැන ගෙන ක්රියා කළ කැරැලි නායකයකු වූ මඩුගල්ලේ දිසාව උඩගබඩා නිලමේ පදවිය දැරූවෙකි.
(සංස්කරණය: 1970)
