උපවත්තන
කුසිනාරා නගරයෙහි හිරඤ්ඤවතී නදියේ බටහිර ඉවුර අසල තිබුණු මෙනම් සල්වනය බුදුරජාණන්වහන්සේගේ පරිනිර්වාණය සිදු වූ ස්ථානයයි. මල්ල රජුන් සතුව පැවැති මේ සල් වනයෙහි දකුණේ සිට නැගෙනහිරට ද නැවත උතුරට ද විහිද ගිය ශාලවෘක්ෂ පඞ්ක්තියක් තිබුණු බැවින් උපවත්තන නම් වී යයි කියති. බුදුරජාණන්වහන්සේ විසින් කුසිනාරා, මහා සුදස්සන යන සූත්ර දේශනා කරන ලද්දේ ද සුභද්ර නම් පරිබ්රාජකයා පැවිදි කරන ලද්දේ ද මෙහි දීය. මේ සල් වනයෙහි ඉතා උස් වූ සල්ගස් සතරක් තිබුණු බවත් බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වූයේ එහි දී බවත් හියුංසාංගේ භ්රමණ වෘත්තාන්තයෙහි සඳහන් වේ.
ගෝරඛ්පූර් දුම්රියපළට සැතපුම් 34ක් නැගෙනහිරින් පිහිටි, මෙකල කැසියා, කුසීනගර් යන නම්වලින් හැඳින්වෙන ප්රදේශය උපවත්තන වනය පිහිටි කුසිනාරා නුවරය. එහි පරිනිර්වාණ ස්තූපය පිහිටි භූමිය බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වූ ස්ථානය හැටියට සලකනු ලැබේ. ඊට නුදුරුව පරිනිර්වාණ විහාරය පිහිටියේය. කඳු හෙල් ආදියෙන් තොර වූ මේ භූමිය අවට මෙකල පැරණි සංඝාරාම, විහාර, ස්තූප ආදියෙහි නටබුන් දක්නට ඇත.
(සංස්කරණය: 1970)
