ක්ලින්ටන් ජොශප් ඩෙවිසන්
(Clinton Joseph Davisson). ඇමෙරිකන් ජාතික භෞතික විද්‍යාඥයෙකි. වර්ෂ 1881 ඔක්තෝම්බර් 21 දින බ්ලූමින්ටන්හි ඉලිනොයි නුවර ඉපිද 1958 පෙබරවාරි 1 වන දින චාල්ටන් විල්හි මිය ගියේ ය. වර්ෂ 1937 දී භෞතික විද්‍යාව සඳහා වූ නොබෙල් ත්‍යාගය, ඉංග්‍රීසි ජාතික ජෝර්ජ් සී. තොම්සන් සමඟ බෙදා ගන්නා ලදි.
ඩෙවිසන්ගේ මූලික සොයා ගැනීම වූයේ ආලෝක තරංග මෙන් ඉලෙක්ට්‍රෝන ද වර්තනය (Diffraction) කළ හැකි බව පෙන්වා දීමයි. ප්‍රංශ ජාතික ලුවීඩි බ්‍රෝග්ලී විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද මතයක් අනුව ඉලෙක්ට්‍රෝන ඇතැම් විට අංශු මෙන් හැසිරේ. තවත් වරක තරංග ලෙස හැසිරේ. ඇත්ත වශයෙන් බ්‍රෝග්ලී විසින් ඉලෙක්ට්‍රෝන තරංගමය හැසිරීම පමණක් නොව එය විස්තර කරන සුප්‍රසිද්ධ තරංග සමීකරණයක්ද සොයා ගන්නා ලදී. අධ්‍යාපනය අතින් සළකා බලන විට ඩෙනිසන් සිය ආචාර්ය උපාධිය ප්‍රින්ස්ටන් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් ලබා ගන්නා ලදී. ඉන් අනතුරුව සිය වෘත්තියේ වැඩි කාලයක් ගත කළේ සුප්‍රසිද්ධ බෙල් ටෙලිපෝන් ආයතනයේ රසායනාගාරයේ පර්යේෂණ පවත්වමිනි. තාපයට භාජනය කිරීම නිසා යම් මූලද්‍රව්‍යකින් පිටවන විකිරණ ගැන ඩෙනිසන් දීර්ඝ ලෙස අධ්‍යනය කරන්නට පටන් ගත්තේය. මේ පර්යේෂණවල එක් ප්‍රතිඵලයක් වූයේ ඉලෙක්ට්‍රෝන අනුදක්නය නිපදවීමයි. ඉතා කුඩා දේ බැලීමට ඉලෙක්ට්‍රෝන අනුදක්නය ඉතා ප්‍රයෝජනවත් විය. සාමාන්‍ය මැස්සකුගේ හිසක් සැතපුම් භාගයක් තරම් විශාල කර බැලීමට මෙම උපකරණය සමත් වේ.
1927 දී, බෙල් ආයතනයේ තවත් පර්යේෂකයකු වන ලෙස්ටර් ජර්මර් සමඟ පර්යේෂණ කරන අතරවාරයේ, ඉලෙක්ට්‍රෝන කදම්භයක් ලෝහ ස්ඵටිකයක් මතින් පරාවර්ථනය කරන විට, එක්ස්කිරණ හෝ වෙනත් විද්‍යුත් චුම්භක තරංග මෙන් නැමීමකට භාජනය වන බව ඩෙවිසන් සොයා ගත්තේය. ස්ඵටිකය සෑදී ඇති පරමාණුක ක්‍රමවත්ව පිහිටා තිබීම නිසා ඒවායේ වැදී ඉලෙක්ට්‍රෝන ක්‍රමවත් වර්තන රටාවක් පෙන්නුම් කරන බව හේ තහවුරු කරන ලදී. ඩී. බ්‍රෝග්ලි විසින් අනාවැකි පළකර තිබුණ ආකාරයටම මෙය සිදුවිය. මෙය සොයා ගැනීම පරමාණුක අංශුවල හැසිරීම වඩාත් හොදින් තේරුම් ගැනීමට උදව් විය. ඉලෙක්ට්‍රෝන කදම්භයක් වරෙක අංශු මෙන් හැසිරේ. තවත් වරෙක තරංග ලෙස හැසිරේ.
ඉලෙක්ට්‍රෝන මෙම ද්විත්ව හැසිරීම උදව්වෙන්, න්‍යෂ්ටික, පරමාණුක සහ අනු සැලසුම්වල ස්වාභාවය වඩාත් හොඳින් අවබෝධ කරගැනීමට මහත් උදව්වක් විය.
(කර්තෘ: උපාලි එම්. සේනානායක)
(සංස්කරණය නොකළ)
