කේ. ඩී. ද ලැනරෝල්
ග්‍රන්ථ කර්තෘවරයෙකි. ගුරු අභ්‍යාස විද්‍යාලයාධිපතිවරයෙකි. සඟරා සම්පාදකවරයෙකි. කීර්තිමත් ලේඛකයෙකි.
බෝමිරිය ගමේ පාසැලෙන් මූලික අධ්‍යාපනය ලැබූ කුලසිංහ හතරලියැද්දේ ද්විභාෂා පාඨශාලාව හා මහනුවර ධර්මරාජ යන විද්‍යාලයන්හි වැඩිදුර අධ්‍යාපනය ලැබී ය. උසස් අධ්‍යාපනය සඳහා කොළඹ ආනන්ද මහා විද්‍යාලයට ඇතුළත් වූ කුලසිංහ ලැනරෝල් ඉගෙනීමෙහි සුවිශේෂ දක්‍ෂතා ප්‍රකට කරමින් 1919 දී සිංහල සාහිත්‍යය පිළිබඳ වලිසිංහ හරිශ්චන්ද්‍ර ත්‍යාගයත් 1920 දී සිංහල භාෂාව පිළිබඳ යළිත් වරක් එම ත්‍යාගය ම දිනා ගත්තේ ය.
උපගුරුවරයෙකු ලෙස කොස්ගම හා උඩුගම්පළ පාසල්හි සේවයට බැදුණු කුලසිංහ කොළඹ විද්‍යාභ්‍යාස විද්‍යාලයේ පුහුණුවෙන් පසු ආනන්ද විද්‍යාලයයේ ආචාර්ය ධුරයකට පත් විය. එම විද්‍යාලයෙහි ම පුරා දෙතිස් වසරක් සේවය කළ කුලසිංහ මහතා ආනන්දයෙහි ප්‍රාථමික හා මධ්‍ය අංශයේ ප්‍රධානාචාර්ය පදවිය ද දැරුයේ වාර්තාවක් පිහිටුවමිනි.
1959 දී විද්‍යාලංකාර විශ්වවිද්‍යාලයයේ විභාගාධිකාරී ධුරයට පත් වූ මෙතුමන් එම විශ්වවිද්‍යාලයෙහි ඉංග්‍රීසි අධ්‍යයනාංශයෙහි උපදේශක තනතුරකට ද පත් කැර ගැනිණි. ගුරු අභ්‍යාස විද්‍යාලයාධිපති ධුරයකට ලාබාල ම පුද්ගලයා ලෙස ද වාර්තාවක් තබා ඇති කුලසිංහ මහතා සිංහල මාධ්‍යයෙන් අධ්‍යාපනය ඇරැඹීමටත් පෙර ආනන්ද විද්‍යාලයෙන් සිංහල සටන ආරම්භ කෙළේ බී.ඇස්. කුලරත්න මහතාගේ ද සහයෝගය ලබා ගනිමිනි. ළමා පරපුරේ අභිවෘද්ධිය ඉතා උසස් කොට සැලැකූ කුලසිංහ ලැනරෝල් මහතා ඒ සඳහා දැරූ උසස් වෑයමක් ලෙස 'සිංහල දරුවා' සඟරාව හැඳින්විය හැක. පැලෑණේ ශ්‍රී වජිරඥාණ, මුනිදාස කුමාරතුංග යන ගිහි පැවිදි පඬිවරුන්ගේ ලිපි ලේඛනවලින් සාරවත්, බොහෝ ජනප්‍රිය වූ සඟරාවකි.
පාසල් දරුවන් අතර සිංහල සංස්කෘතිය පිළිබඳව අවබෝධයක් ලබාදීමේ පරමාර්ථයෙන් මේ ලේඛකයා අතින් ලියැවුණු 'රම්‍ය කථා' පොත් පෙළ ද 'නාට්‍යපත' ද 'කථා පෙරහැර' ද බොහෝ දෙනාගේ සම්මානයට පාත්‍ර වූයේ ය. යුනෙස්කෝ අධ්‍යාපන ව්‍යාපෘතියෙහි ලංකා ශාඛාවෙහි සභිකයකු වූ ලැනරෝල් මහතා ජනප්‍රිය සිංහල නවකථා හා කාව්‍ය ග්‍රන්ථ පාසල් සිසුන්ගේ නිර්දිෂ්ට ග්‍රන්ථ ලෙස නියම කිරීමෙහි ද පුරෝගාමී වූ අධ්‍යාපන විශාරදයෙකි.
ආනන්ද පරෝපකාර සමිතියේ පුරෝගාමී සාමාජිකයකු වූ ඔහු හිරිවඩුන්න ගම සංවර්ධන ව්‍යාපාරයෙහි ද මුල් තැන ගෙන කටයුතු කෙළේ ය.
(කර්තෘ: සරත්චන්ද්‍ර ජයකොඩි: 1993)
(සංස්කරණය නොකළ)
