ජාමා මස්ජිද් (Jama Masjid)
ඉන්දියාවේ පුරාණ දිල්ලියෙහි පිහිටි ප‍්‍රධාන මුස්ලිම් දේවස්ථානයයි. ඉන්දියාවේ විශාලතම හා වඩාත් ප‍්‍රකට මුස්ලිම් පල්ලිය ලෙස සැලකෙන මෙය ජාමි මස්ජිද් (Jami Masjid) නමින් ද හැඳින්වේ. පුරාණ දිල්ලියේ වඩාත් කාර්ය බහුල ප‍්‍රධාන වීදියක් වූ චෞරි කඩවීදියට යාබදව, 1628 දී මෙම දේවස්ථානය තනවනු ලැබ ඇත්තේ, ටජ් මහල මෙන් ම අග‍්‍රා, අජ්මර්, ලාහෝර් යන ප‍්‍රධාන පල්ලි හා රතුබලකොටුව ද ගොඩනැගූ ‘ෂා ජහාන්’ (1628-1658) නමැති මෝගල් අධිරාජයා විසිනි. ප‍්‍රධාන දොරටු 3කින් ද කුලූනු 4කින් ද මී. 40ක් උස සඳලූතල සහිත කොත් (මිනරෙට්ස්) 2කින් ද සමන්විත වන සේ ඉදිකළ ජාමා මස්ජිද් දේවස්ථාන ගොඩනැගිල්ල සම්පූර්ණයෙන් නිමාවට පත් කරන ලද්දේ 1656 දී ය.
(ඡායාරූපය)
ජාමා මුස්ලිම් පල්ලිය ගොඩනැගුණේ වසර 7ක් තුළ 5,000ක පමණ සේවක පිරිසකගේ උත්සාහයෙහි ප‍්‍රතිඵල වශයෙනි. ගොඩනැගිල්ල සම්පූර්ණයෙන් ම තනා ඇත්තේ රතු වැලිගලින් හා සුදු කිරිගරුෙ`ඩනි. එවකට මේ සඳහා රුපියල් දශලක්ෂයක් වැය කොට තිබේ. වරෙකට 25,000ක පමණ බැතිමතුන් පිරිසකට පල්ලියෙහි යාඥා කළ හැක. ඉස්ලාමීය ආකෘතිය අනුව තැනුණු මෙය දිගින් මීටර 80කින් හා පළලින් මී. 27කින් යුක්ත වේ. ජාමි මස්ජිද්හි ගෝලාර්ධ (ඩෝම) තුනකි. පල්ලියේ අංගණයට උතුර, දකුණ හා නැගෙනහිර යන දිශාවල ඇති පියගැට පේළිවලින් පිවිසිය හැක. උතුරු දොරටුවෙහි පියගැට 389ක් හා නැගෙනහිර දොරටුවෙහි පියගැට 774ක් ඇත. මුව හමෙහි ලියන ලද ශුද්ධ වූ කුරානයේ පෞරාණික පිටපතක් ද ජාමි මස්ජිද්හි තැන්පත් කොට ඇත.
2006 අපේ‍්‍රල් 14 දින මෙම පල්ලියෙහි බෝම්බ පිපිරීම් දෙකක් සිදු වූ අතර එහි දී 13 දෙනෙක් අනතුරට පත් වූහ. සිකුරාදා දිනෙක සිදුවූ මෙම පිපිරීම් අවස්ථාවෙහි 1,000ක් පමණ දෙනා පල්ලියෙහි සිට ඇත. මෙයින් පල්ලියට කිසිදු හානියක් සිදු නොවූ බව වාර්තා වේ.
උස්ගොඩ ධම්මගරු හිමි
