ජාමිණී භූෂන් (Jamini Bhushan). (1979-1926)
භාරතයේ ස්වාධීන්තවය උදෙසා අප‍්‍රතිහත ධෛර්යයෙන් හා විචක්ෂණශීලීත්වයෙන් යුක්තව උරදුන් අතිදක්ෂ සම්මානනීය ආයුර්වේද වෛද්‍යවරයෙකි. ඔහු (කවිරාජ) ජාමිණී භූෂන් රායි (කවිරත්න) යනුවෙන් ද හැඳින්වේ. 19 වන සියවසේ ඉන්දියාවේ බෙංගාල ප‍්‍රදේශයේ උපන් ජාත්‍යනුරාගී පුද්ගලයන් විසින් අරඹන ලද වීරෝදාර ක‍්‍රියාවන් එම සියවසේ හයවන දශකය තුළ ඇති වූ සංස්කෘතික, අධ්‍යාපනික, විද්‍යාත්මක පුනරුදයට තුඩු දුන්නේ ය. මෙම භාරත පුත‍්‍රයන්ගෙන් කිහිප දෙනෙක් නම් ජගදීස් චන්ද්‍රබෝස්, රවීන්ද්‍රනාත් තාගෝර්, ප‍්‍රපුල්ලා චන්‍ද්‍රරායි, නීල්රාදන් සීර්කාර්, ස්වාමි විවේකානන්ද, ආශූතෝෂ් මුඛර්ජි සහ රාමේන්ද්‍ර සුන්දර ත‍්‍රිවේදි සහ ජාමිණී භූෂන් යන අයයි.
(ඡායාරූපය)
1879 කුල්නා දිස්ත‍්‍රික්කයේ පයෝග‍්‍රම්හි දී කව්රාජ් පඥඛානන් රායිගේ (කව්චින්තාමණී) පුතකුව උපන් ජාමිණී භූෂන් මූලික අධ්‍යාපනය ලැබුවේ උපන් ගමෙහි ම වූ පාසලෙනි. ඉන්පසු කල්කටාහි බෝමන්පූර් දකුණු සුළු නගරසභා පාසලින් ද හේ අධ්‍යාපනය ලැබී ය. බහුශ‍්‍රැතයකු වූ මොහුගේ පියා එක් අතකින් සංස්කෘත භාෂා අංශයට ද අනිත් අතින් බටහිර අධ්‍යාපන අංශයට ද තම පුතු යොමු කෙළේ ය. ඉන්පසු ජාමිණී භූෂන් රජයේ සංස්කෘත විද්‍යාලයෙන් උසස් අධ්‍යාපනය ලැබී ය. ඔහු කල්කටා වෛද්‍ය විද්‍යාලයේ වෛද්‍ය ශිෂ්‍යයකු වශයෙන් සිටිය දී සංස්කෘත භාෂාවෙන් ශාස්ත‍්‍රපති (එම්.ඒ.) උපාධිය ලබා ගත්තේ ය. 1905 දී වෛද්‍ය උපාධිය ලබාගත් මෙතෙමේ සූති විද්‍යාව සහ ස්ත‍්‍රී චිකිත්සාව පිළිබඳව තමන් තුළ වූ විශාල දැනුම නිසා පළමු පෙළ සාමර්ථ්‍යය හා රන්පදක්කමක් ද දිනා ගත්තේ ය. මෙලෙසින් තම පියා වෙතින් ආරම්භ කරන ලද ආයුර්වේද අධ්‍යාපනය ඔහු අවසන් කළේ එවකට සිටි ප‍්‍රධාන ආයුර්වේද වෛද්‍යවරයා වූ මහා මහෝපාධ්‍යාය කව්රාජ් විජායි රත්නසෙන් යටතේයි.
1906 දී බටහිර වෛද්‍ය ක‍්‍රමය ද උගත් ජාමිණී භූෂන් තම පවුලෙන් උරුම වූ ආයුර්වේද වෛද්‍ය ක‍්‍රමය අනුව වෙදකම් කිරීමට පටන් ගත්තේ ය. පරිහානියට පත්වෙමින් තිබූ ආයුර්වේදය යළි පණ ගන්වමින් කටයුතු කරමින් වෛද්‍ය වෘත්තියෙහි යෙදුණ ඔහුට ඇතැම් විට ඒ සඳහා බාධකවලට ද මුහුණ දීමට සිදු වුව ද ඒ ගැන කිසිදු තැකීමක් නොකෙළේ ය.
ඔහු බෙංගාල මර්වාරි රෝහලේ කව්රාජ් පදවිය ලබන විට ඔහුගේ මාසික වැටුප වූයේ රු. 40කි. ආයුර්වේදයේ පැවති පෞරාණික උත්කෘෂ්ටභාවය එලෙසින් ම පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ බලාපොරොත්තුවෙන් එය විද්‍යාත්මක ක‍්‍රම අනුව ක‍්‍රමානුකූල කිරීම හා උසස් තත්ත්වයකට ගෙන ඒම සඳහා ඔහු දැරූ උත්සාහයේ අග‍්‍ර ඵලය වූයේ වෛද්‍යරාජ් බෙහෙත් ශාලාව පිහිටුවනු ලැබී ය. මේ සමග ඔහුගේ නම හා කීර්තිය සමස්ත භාරතයෙහිත් පිටරටවලත් පැතිර ගියේ ය. චිකිත්සාව සඳහා ඔහු අයකළ රු. 4 නොබෝ කලකින් රු. 32 දක්වා වැඩි විය. ඔහු දුෂ්කර පළාත්වල සේවයේ යෙදුණ අවස්ථාවල අය කිරීම රු. 1,000ක් විය. මෙසේ ගෝලියර්, ටිපෙරා, ඉන්දෝර් ආදි මහාරාජාවරුන් අතර ද ආයුර්වේදය ගෞරවයට පාත‍්‍ර වීම නිසා ඔහුගේ සේවය විශේෂයෙන් අත්‍යවශ්‍ය සේවයක් බවට පත් විය. එසේ වුව ද ඔහු ඒ අවස්ථාවේ දී ම දුප්පතුන්ට නොමිලයේ බෙහෙත් කිරීමත් ඉතා හොඳ වර්ගයේ බෙහෙත් ඔවුනට නොමිලයේ ලබාදීමත් ඇරැඹී ය.
ජාමිණී භූෂන්ගේ පුළුල් සේවයත් ආයුර්වේද වෛද්‍ය වෘත්තියෙහි ලා ඔහු තුළ වූ හැකියාවත් නිසා 1915 මදුරාසියේ පැවැත්වූ 7 වන සමස්ත භාරතීය ආයුර්වේද සමුළුවේ සභාපති ධුරයට ඔහු තේරී පත් විය. මේ අවස්ථාව සඳහා සමස්ත ඉන්දීය ආයුර්වේද මහා ප‍්‍රදර්ශනයක් පැවැත්වූ එම මදුරාසි ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාලය ගැන ඔහු විශාල පැහැදීමකින් සිටි බවත් නූතන ලෝකයේ අවශ්‍යතාවන්ට සරිලන අයුරින් නව ආලෝකයක් ආයුර්වේදයට ලබා දීම සඳහා බෙංගාලයේ වෛද්‍ය විද්‍යාලයක් පිහිටුවීමට ඔහු ශපථ කළ බවත් සඳහන් වේ.
ඔහු කල්කටාවට යළි පැමිණි පසු කුලියට ගත් නිවසක අෂ්ටාංග ආයුර්වේද විද්‍යාලය හා රෝහල පිහිටුවී ය. අද දක්නට ලැබෙන ගොඩනැගිල්ල සඳහා මහත්මා ගාන්ධි විසින් 1916 මැයි 6 දා මුල්ගල් තබන ලදි. ඉන්දියාවේ නොයෙකුත් පෙදෙස්වලින් ද ලංකාව, නේපාලය ආදි රටවලින් ද මෙහි අධ්‍යාපනය සඳහා ශිෂ්‍යයෝ ඇතුළත් වූහ. මුදලින් රු. 70,000ක් ගොඩනැගිල්ලේ කොන්ත‍්‍රාත්තුව සඳහා යෙදූ අතර 1926 අගෝස්තු 11 දා ඔහු මිය යන විට ඔහුගේ අන්තිම කැමති පත‍්‍රයෙන් සිය ධනයෙන් (ඉඩකඩම්) විශාල ප‍්‍රමාණයක් මේ ආයතනයේ මතු ප‍්‍රයෝජනය සඳහා පවරා දෙන ලදි.
ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාලය හා රෝහල ගොඩනැගීම සඳහා ගත් බලවත් උත්සාහය නිසා ඔහුට කිසිදා විවේකයක් නොවී ය. ඔහුගේ ශිෂ්‍යයනට ආයුර්වේද වෛද්‍ය ක‍්‍රමය ඉගෙනුම පහසු කරනු වස් ජාමිණී භූෂන් විසින් පොත් කිහිපයක් ලියන ලදි. ශාලක්‍ය තන්ත‍්‍ර (උගුර, කණ, නාසය පිළිබඳ), ප‍්‍රසූති තන්ත‍්‍ර (Midwifery), භිෂ තන්ත‍්‍ර(Toxicology) , කුමාර තන්ත‍්‍ර (ළමා රෝග) සහ තවත් කිහිපයකි. ඔහුගේ ‘රෝග විනිශ්චය’ නම් කෘතිය ඔහුට විශාල කීර්තියක් අත්කර දුන්නේ ය. මෙයින් කොටසක් බෙංගාල රීතිය (Swastha Niti) අනුව ලියන ලද්දකි. කොටස් තුනක් අවුරුදු කිහිපයක් ම උසස් ඉංග‍්‍රීසි පාඨශාලාවල සෞඛ්‍ය විෂයය ඉගැන්වීම සඳහා නියමිත පාඨග‍්‍රන්ථ ලෙස භාවිත විණි.
ජාමිණී භූෂන් බරණැස හින්දු විශ්වවිද්‍යාලයේ විභාග පරීක්ෂකවරයකු වශයෙන් ද තවත් විශ්වවිද්‍යාලවල හා ශාස්තී‍්‍රය මණ්ඩලවල සාමාජිකයකු වශයෙන් ද පෙනී සිට ඇත. ඔහු විසින් බෙංගාලි භාෂාවෙන් ‘ආයුර්වේද’ නමින් පළ කරන ලද මාසික සඟරාව, ආයුර්වේද සහ අනෙකුත් වෛද්‍ය කටයුතු පිළිබඳ ප‍්‍රසිද්ධියක් ලබා දීම සඳහා වූ මාර්ගෝපදේශකයෙක් වී. ජාමිණී භූෂන් කල්කටා විශ්වවිද්‍යාලයට තේරී පත්වුණ නිලධාරියෙක් වූ අතර ඔහු රාජකීය ආසියාතික සංගමයේ සහ විද්වත් ආයතනවල සාමාජිකයෙක් ද විය.
රත්න කුමාරි සෝමවීර
