ජාර්විස් දූපත (Jarvis Island)
ද.අ. 00 222 හා බ.දේ. 1600 012 අතර පවතින, දකුණු ෆැසිපික් සාගරයේ පිහිටි වර්ග කිමී. 41ක වර්ග ප‍්‍රමාණයෙන් යුතු, හවායි හා කුක් දූපත් අතර හරිමැද පිහිටි, ඇමෙරිකාවට අයත්, කොරල්පර වළල්ලකින් සැදි ජනශූන්‍ය දූපතකි.
හොනෝලූවලින් කිමී. 1,600ක් පමණ නිරත දෙසින් බටහිර මධ්‍ය ෆැසිපික් සාගරයෙහි ජාර්විස් දූපත පිහිටා ඇත. කලින් මෙය බන්කර් දූපත (Bunker Island), වොලූන්ටියර් දූපත (Volunteer Island), ජාර්විස් දුපත (Jervis Island), බ්රෝක් දූපත (Brook Island) යන නම්වලින් හඳුන්වා තිබේ. දැනට ජාර්විස් දූපත ඇමෙරිකාවට අයත් වුව ද භූගෝලීය වශයෙන් ඇමෙරිකාව හා අසම්බන්ධිත වූ ද අසංවිධිත වූ ද ඇමෙරිකාවේ උතුරු පෙදෙසෙහි දූපත්වලින් එකකි. ඇ.එ.ජ.යේ දුරින් පිහිටි කුඩා දූපතක් වන මෙය එරට සංඛ්‍යානාත්මක අරමුණු සඳහා වර්ගීකරණය කොට ඇති කුඩා භූමි පෙදෙසකි.
එඞ්වඞ් තෝමස් සහ විලියම් ජාර්විස් යන අයට අයත් ව තිබූ එලිසා ප‍්‍රැන්සිස් (Eliza Francis) නම් බි‍්‍රතාන්‍ය නෞකාවේ කපිතාන්වරයකු වූ යුරෝපීය ජාතික බ‍්‍රවුන් විසින් මෙය සොයා ගන්නා ලද්දේ කි‍්‍ර.ව. 1821 අගෝස්තු 21 දා ය.
ග්වානො පනත (Guano Act) යටතේ ඇමෙරිකාව විසින් 1856 දී දූපත තම අයිතියට පවරා ගන්නා ලද අතර 1857-1879 සමයෙහි ග්වානො නිධි පිළිබඳ කැණීම් කි‍්‍රයාත්මක විය. 1889 දී බි‍්‍රතාන්‍යය මෙය සිය රටට එක් කර ගත්ත ද ඔවුහු ඉන් ඵලප‍්‍රයෝජන ලබා නොගත්හ. 1935 දී ඇමෙරිකාව මෙම දූපතට හිමිකම් ලබාගත් අතර අනතුරුව 1936 මැයි 13 දින ඇමෙරිකානු දේශීය කටයුතු දෙපාර්තමේන්තුවේ පාලනයට යටත් විය. එම දෙපාර්තමේන්තුවේ ‘ජාතික වනජීවී සංරක්ෂණ වැඩපිළිවෙළ’ යටතේ ‘මත්ස්‍ය හා වනජීවී සේවාව’ මගින් 1974 ජුනි 27 දා සිට මෙහි පරිපාලන කටයුතු සිදු කෙරේ. අන්තර්ජාතික භූගෝලීය වර්ෂයේ දී (1957 ජූලි සිට 58 නොවැ දක්වා) පර්යේෂකයෝ මෙහි පැමිණ සිය පර්යේෂණ කටයුතු සිදු කළහ.
සම්පූර්ණ වියළි ස්වභාවයෙන් යුතු නිවර්තන කාන්තාරමය දේශගුණයක් සහිත මෙහි ස්ථිර පදිංචිකරුවන් නොමැත. දිවා කාලයෙහි දැඩි හිරුරැුසින් යුත් අධික උෂ්ණත්වයක් සහිත සුළං පවතී. රාති‍්‍රයෙහි තරමක සිසිල් දේශගුණයක් පවතී. සමතලා භූමියකින් හෙබි ජාවියස් දූපතෙහි පඳුරු සහිත තෘණවලට වඩා විශාල ශාක නොමැත. දූපත් භූමිය වැලිවලින් සමන්විත වන අතර උස ම ස්ථානය මී. 7ක් පමණ වේ. මෙහි ස්වාභාවික පිරිසිදු ජලය මෙතෙක් සොයාගෙන නොමැති අතර වර්ෂාපතනය ද බෙහෙවින් හිඟ ය.
ගුවන්තොටුපල හෝ වරාය හෝ නොමැති ජාර්විස් දූපතෙහි බෝට්ටු නැවතුම්පොල දෙකක් තිබේ. ඉන් එකක් නිරිත දිගින් ද අනෙක බටහිර දෙසින් ද පිහිටා ඇත.
උස්ගොඩ ධම්මගරු හිමි
