ජාවා (Java)
ඉන්දුනීසියාවට අයත් දූපත් අතරින් විශාලත්වයෙන් සිව්වන තැන ගන්නා වූ ද ජනගහනය, දේශපාලනය, ආර්ථික ආදි අංශවලින් එරට ප‍්‍රධානතම දූපත වන්නාවූ ද මෙය ලොව වැඩි ම ජනගනත්වයක් ඇති දූපත වශයෙන් සැලකේ. බෝර්නියෝ දූපතට දකුණින් ද සුමාත‍්‍රාවට නැගෙනහිරින් ද බාලි දිවයිනට බටහිරින් ද පිහිටි ජාවා දූපතට උතුරින් ජාවා මුහුද හා දකුණින් ඉන්දියන් සාගරය වෙයි. මදුර නමැති කුඩා දිවයිනත් ඇතුළුව එහි විශාලත්වය ව.සැ. 50,574ක් වෙයි. (2011) මිලියන 138ක ජනගහනයක් සහිත ජාවා දූපතේ ජනඝනත්වය ව.කිමී.ට 1,062කි.
(සිතියම-කොඩිය-ලාංඡනය-පින්තූර)
ලෝකයේ ඇති විශාලතම බෞද්ධ ස්තූප පද්ධතිය වූ බොරෝබුදුර් විහාරය සහ චණ්ඩි නමින් යුත් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය අතින් වැදගත් තැනක් ගන්නා බෞද්ධ විහාර මෙන් ම හින්දු දෙවොල ද නිසා ජාවා දූපත ලෝක ප‍්‍රකට ය. ජාවා දූපතේ මෙන් ම එය අයත් ඉන්දුනීසියා රාජ්‍යයේ ද අගනුවර වූ ජකාර්තා (බතාවියා) පිහිටා ඇත්තේ නැෙඟනහිර සිට බස්නාහිර දෙසට දිවෙන හෙල් වැටියකින් විහිදී යන හුනුගල් පර්වත නෙරුවක ය. නැගෙනහිර සිට බස්නාහිර දක්වා ජාවා දිවයින සිසාරා දිවෙන යමහල්වලින් සමන්විත හෙල්වැටි දාමයක් ඇත. මෙයින් දෙපසට විහිදී යන්නේ හුනුගල්වලින් නිර්මිත නෙරු ය. උස් ම කන්ද වූ ස්ලැමට් ශිඛරය මී. 3,433ක් පමණ වේ.
ජාවා රට යමහල්වලින් බෙහෙවින් ම ගහන ය. එහෙත් එහි තදබල පිපිරීම් අඩු ය. මේ යමහල්වලින් පිට වූ අළු විසිරී ගොස් සාරවත් මතු පස් තට්ටුවක් සෑදී ඇත. වැසි ජලයෙන් පැතිරී ගිය මේ අළු නිසා ජාවාහි මිටියාවත් සශ‍්‍රීක වී ඇත.
ජාවා රටේ ගංගා වැඩි ගණනක් උතුර බලා ගලා යයි. මේවායින් ප‍්‍රධාන දෙක වන බෙන්ගවාන් සොලෝ හා බරැන්ටස් උතුරේ ඇති හුනුගල් නෙරු නිසා නැගෙනහිර දෙසට හැරී ගලයි.
නැගෙනහිර ප‍්‍රදේශයේ විහිදී යන ජපාරා තැනිතලාව නිර්මාණය වී ඇත්තේ යමහල් නිධිසාධනවලිනි. ජුවානා, රෙටාබැං, සුරබජා යන නිම්නවලින් වැඩි හරියක් යමහල් පාෂාණ ප‍්‍රභව කොට ඇත.
ජාවා රටේ දේශගුණය උපනිවර්තනීය කලාපයට අයත් ය. එහෙත් එහි තද උෂ්ණත්වයක් නැත. දිවා රෑ දෙක සමාන වීම, කඳුවලින් ගහනවීම, සමුද්‍රාසන්නතාව, තෙත් මෝසම් සුළං නිසා නිරතුරුව ම වැසි ලැබීම මීට හේතු වෙයි. වැඩි ම උෂ්ණත්වයක් ඇත්තේ උතුරු ප‍්‍රදේශයේ වෙරළ තෙක් විහිදෙන තැනිතලා ප‍්‍රදේශවල ය. කඳුකර ප‍්‍රදේශවල සිසිල් දේශගුණයක් පවතී. වාර්ෂික මධ්‍ය උෂ්ණත්වය මු.ම. දී ෆැ. 790කි. (ඉන්දුනීසියාව බ.) දෙසැම්බර් මාසයේ සිට මාර්තු දක්වා වූ කාලය තුළ ඊසාන දිග මෝසම් සුළංවලින් ජාවා දූපතට වැසි ලැබේ. මෙයින් වැඩි වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන්නේ උතුරු ප‍්‍රදේශයට ය. අපේ‍්‍රල් මාසයේ සිට ඔක්තෝබර් මාසය දක්වා වූ කාලයේ නිරිත දිග මෝසම් වැසි සමයයි. මේ කාලයේ දී දකුණු දිග වෙරළබඩ ප‍්‍රදේශයට අඩු වර්ෂාපතනයක් ලැබේ. වැඩි ම වර්ෂාපතනය ලැබෙන්නේ ජනවාරි මාසයේ ය. වාර්ෂික වර්ෂාපතනය මිමී. 508 සිට 6,350 දක්වා වෙයි.
ජාවා ඉතිහාසය: නූතන ඉන්දුනීසියානු ජනරජයට අයත්වන ජාවා රටට දීර්ඝ ඉතිහාසයක් ඇත. වසර මිලියන 500,000කට පමණ පෙර මෙහි ජීවත් වී යැයි සැලකෙන ජාවා මිනිසා (බ.) පිළිබඳ තොරතුරු පුරාවිද්‍යා කැණීම් මගින් සොයාගෙන ඇත. වාණිජ වශයෙන් වැදගත් ජාත්‍යන්තර කේන්ද්‍රයක පිහිටීම නිසා අතීතයේ සිට මේ පෙදෙසට වරින්වර විදේශ ආක‍්‍රමණ එල්ල විය. එම ආක‍්‍රමණිකයන්ගේ සංස්කෘතික, ආගමික හා අනෙකුත් සිරිත්විරිත්වලට ලක් වූ ජාවා රටේ ඉතිහාසය ක‍්‍රිස්තු වර්ෂ ආරම්භය කරා දිව යයි. මුලින් ම ජාවා රටට එල්ල වූයේ ඉන්දියානු ආක‍්‍රමණයකි. එමගින් ජාවා රටට බෞද්ධ හා හින්දු සංස්කෘතික හා ආගමික ආභාසයක් ලැබිණ.
ජාවා දේශයෙන් ලැබුණ මුල් ම සෙල්ලිපිය ලියැවී ඇත්තේ ක‍්‍රි.ව. 450 පමණ කාලයේ දී සංස්කෘත බසිනි. මේ අනුව ක‍්‍රි.ව. මුල් සියවස්වල හින්දු ලබ්ධිය හා බුදුදහම මේ දිවයිනේ සංවර්ධිත පෙදෙස්ව පැවති නැගෙනහිර හා මධ්‍යම ජාවාහි ව්‍යාප්ත වී පැවැති බව නිගමනය කෙරේ. ප‍්‍රථම බලවත් හින්දු රාජ්‍යය මධ්‍යම ජාවාහි බිහි විය. මෙහි බෝරෝබුදුර් නම් වූ බෞද්ධ පූජනීය ස්ථානය ද ප‍්‍රම්වනාන් නම් හින්දු දේවස්ථානය ද පිහිටා ඇත. ජාවාහි පසු කලක ලියැවුණ කාඞ්පත් හා සෙල්ලිපි ආශ‍්‍රයෙන් එහි ඓතිහාසික තොරතුරු ලබා ගැනීමට හැකි වී ඇත.
පසුව රජ වූ ජාවාහි රජවරු මධ්‍යම ජාවා රට නොසලකා හැර නැගෙනහිර ජාවා රට තම දේශපාලන මධ්‍යස්ථානය බවට පත් කර ගත්හ. මෙයට හේතු වන්නට ඇත්තේ ක‍්‍රමයෙන් දියුණු වූ වෙළෙඳ ආර්ථිකය විය හැකි ය. 1294 දී බලයට පත්වූ මජපහිත් රජ සමුද්‍ර බලය හා වෙළෙඳ බලය පාලනය කිරීමේ දක්ෂයෙක් විය.
මජපහිත්ගේ සොහොන් බිම අසලින් හමු වූ කුලූනු අනුව, ජාවා දූපත් මුස්ලිම් ආක‍්‍රමණවලට නතු වී ඇත්තේ ක‍්‍රි.ව. 1376 පමණ යයි සැලකේ. එතැන් සිට ක‍්‍රි.ව. 1400 පමණ දක්වා මුස්ලිම් බලය ව්‍යාප්ත වීය. මොවුහු මලක්කාවෙන් හා මැලේ අර්ධද්වීපයෙන් ජාවා රටට සංක‍්‍රමණය වූහ. මුස්ලිම් ආක‍්‍රමණවලට මුහුණ දීමට නොහැකි වූ ජාවාහි බෞද්ධ හා හින්දු ජනතාව ආරක්ෂාව පිණිස බාලි දූපත්වලට පලා ගියහ. 1513 සිට මුස්ලිම් සුල්තාන්වරුන්ට යටත් වූ ජාවා රටෙහි 1613-1646 දක්වා සුල්තාන් අගුන්ග් නම් වූ බලවත් මුස්ලිම් පාලකයෙක් රජකම් කෙළේ ය. මේ මුස්ලිම්වරුන් දේශීය බෞද්ධ හා හින්දු ආගමිකයන්ගේ ආභාසයන්ට කොතෙක් නතු වී ද යත් ඔවුන්ගේ මුස්ලිම් ආගමික සිද්ධස්ථාන හින්දු හා බෞද්ධ ගෘහනිර්මාණ ශිල්පී ලක්ෂණ අනුව නිර්මාණය කිරීමෙන් ම පැහැදිලි වන්නේ ය.
මුස්ලිම්වරුන්ට ජාවා රට නතු වූ පසු බටහිර ජාවාහි බැන්ටම්, මුස්ලිම් ජනපදයක් බවට පත්විය. ඒ අනුව සුඩාන් සමුද්‍ර සන්ධිය හා මලක්කා සමුද්‍ර සන්ධිය අතර වෙළෙඳාම පාලනය කිරීමේ හැකියාව ද ඔවුන්ට ලැබිණ. ඒ අනුව එම ස්ථාන මේ දූපත් සමූහයෙහි වැදගත් ම ස්ථාන බවට පත් විය.
අපරදිග ජාතියක් වූ ලන්දේසීන් මුල්වරට ජාවා රට හා සම්බන්ධ වූයේ 1596 දී බැන්ටම් වෙතට ලන්දේසි නෞකාවක් ගොඩබැස්වීමෙනි. 1691 වන විට ලන්දේසීන්ගේ ප‍්‍රථම වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථානය ජකර්තාවෙහි පිහිටුවිණ. 1755 දී ජාවාහි මානරම් පෙදෙස ලන්දේසීන් විසින් කොටස් දෙකකට බෙදනු ලැබී ය.
ජාවා රටේ වෙළෙඳ කටයුතු කළ චීන ජාතිකයන් විශාල ප‍්‍රමාණයක් නගර ආශ‍්‍රිතව ජීවත් වූහ. ඔවුන් ජාවා රටේ වෙළෙඳ කටයුතුවල ප‍්‍රධාන තැනක් ගෙන සිටි අතර මේ යුගයේ දී ලන්දේසීන් හා චීන ජාතිකයන් අතර නිතර ගැටුම් ඇති වී ලන්දේසි බලය බලවත් ව චීන බලය අහෝසි විය.
ක‍්‍රි.ව. 1811 දී ජාවා දූපත බි‍්‍රතන්‍යයන් අතට පත් විය. එහෙත් 1815 පැරිස් ගිවිසුම යටතේ එය යළිත් ලන්දේසීන් පවරා දෙන ලදි. ජාවා වැසියන් ලන්දේසීන්ට විරුද්ධ ව දියත් කළ මහා කැරැල්ල (1825-30) ලන්දේසීන් විසින් සමතයකට පත් කෙරිණ.
20 වන සියවසේ මුල් භාගයේ සිට ජාවා ජාතිකයෝ නිදහස වෙනුවෙන් සංවිධානය වන්නට වූහ. දෙවන ලෝක මහා සංග‍්‍රාමය අතරතුරේ 1942 දී ජපානය විසින් ලන්දේසීන් ජාවා මුහුදේ දී අන්ත පරාජයකට පත් කොට ජාවා අවට දූපත් සියල්ල ම අල්ලා ගන්නා ලදි. 1945-1949 කාලය තුළ ජාවා ජාතිකයින් ඉන්දුනීසියාව මුල්කර ගෙන කළ නිදහස් සටනේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස 1949 දෙසැම්බර් 27 දින ඉන්දුනීසියාව මුල් කරගෙන ජාවා රටට ද නිදහස ලැබිණ. 1950 ජාවා රට ඉන්දුනීසියානු සමූහාණ්ඩුව ලෙස නිදහස් ස්වාධීන රාජ්‍යයක් බවට පත්විය.
ඉන්දුනීසියාවේ දේශපාලන ක්ෂේත‍්‍රය තුළ ජාවා දිවයිනට විශේෂ තැනක් හිමිවේ. නිදහස් අරගලයේ දී එහි මූලිකත්වය දැරුවෝ ජාවා දූපත්වාසීහු ය. ඉන්දුනීසියාවේ අගනගරය වන ජකර්තාව මෙහි පිහිටා තිබෙන බව ද අමතක කළ නොහේ. නිදහසින් පසු වුව ද දේශපාලන ක්ෂේත‍්‍රයෙහි ජාවා දූපත දරන ප‍්‍රමුඛත්වය 1960 මුල සිදු වූ ආණ්ඩුවිරෝධී කුමන්ත‍්‍රණයෙන් පෙනුණි. එය මැඩ පැවැත්වීම සඳහා 1965-66 කාලයේ සිදු වූ කොමියුනිස් විරෝධී ජනඝාතනය ද ප‍්‍රධාන වශයෙන් ජාවාහි සිදු විය
ජාවා දූපතේ වෘක්ෂලතාදි විශේෂ 5,000කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් ඇති බව කියනු ලැබේ. මෙයින් වැඩි ගණනක් ආසියාතික වර්ග වන අතර නිරිත දිග හා නැගෙනහිර ප‍්‍රදේශවල ගස්වැල්වල ඕස්ටේ‍්‍රලියානු ආරය දක්නා ලැබේ.
ජාවා රටේ වැඩෙන ගස්වැල් කලාප 2කට බෙදා දැක්විය හැකි ය. මුහුදු වෙරළේ සිට මී. 518 දක්වා වූ ප‍්‍රදේශය මුහුදු තීර කලාපයයි. මෙහි ඇති ලූණු සහිත බිම්වල යුෂවන් කොළ සහිත පැළෑටි වැඬේ. මුහුදු වෙරළින් ඔබ්බට උණ ගස් සරුවට වැවේ.
දෙවන කලාපය ලෙස ගැනෙන උස් කඳු ප‍්‍රදේශ වසාගෙන ඝන වනාන්තර ඉතා සරුවට වැඬේ. මෙහි උඩවැඩියා වැනි වෛවර්ණ මල් පිපෙන පැළෑටි වර්ග දැකිය හැකි ය. වන සතුන් වැඩි සංඛ්‍යාවක් මෙහි නැත. මොනරා ඇතුළු කුරුලූ වර්ග 400ක් පමණ මේ දූපත වාසභූමිය කොට ගෙන සිටිති. මෙහි වෙසෙන සර්ප ජාති 100ක් පමණ වේ.
මුහුදෙහි මෙන් ම ගංගා හා ඇළදොළවල ද නොයෙක් වර්ණයෙන් යුක්ත මත්ස්‍ය වර්ග විශාල සංඛ්‍යාවක් ඇත. ජාවා වැසියන්ගේ ආහාරයේ ප‍්‍රධාන තැනක් මත්ස්‍ය ආහාරවලට හිමිවේ. ධීවර කර්මාන්තයට මෙන් ම සුරතල් මසුන් ඇති කිරීමට ද ජාවා රට ප‍්‍රසිද්ධ ය.
ජාවා කලා ශිල්ප : ඉන්දුනීසියාව බ.
කෘෂිකර්මාන්තය : ලන්දේසීන් විසින් ඇති කරන ලද කෘෂිකාර්මික ප‍්‍රතිපත්තිවල වෙනසක් ඉන්දුනීසියානු ජනරජය පිහිටුවීමෙන් පසු සිදුවී නැත. ජාවා රටේ ලන්දේසි පාලන සමයේ වගාවට සුදුසු ඉඩම් සුළු ඉඩම් හිමියන් හා විශාල පරිමාණයේ වතු හිමියන් අතර බෙදී පැවතිණ.
දෙවන ලෝක මහා සංග‍්‍රාමයට කලින් වගා කළ ඉඩම්වලින් 9%ක් ම වතු හිමියන් සතු ව පැවතුණි. ඉන්දුනීසියානු ජනරජය ආරම්භ වීමත් සමග මෙය 6%ක් දක්වා පහත වැටී තිබුණි. ඊට හේතු වූයේ ඉන්දුනීසියානු ජනරජය පටන් ගැනීමෙන් පසු ලන්දේසීන් සතු වතු රජයට පවරා ගැනීමයි. දෙවන ලෝක සංග‍්‍රාමයේ දී මේ වතුවලට ඉමහත් හානි සිදුවිය. 1945න් පසු වතුවල ප‍්‍රමාණය මෙන් ම නිෂ්පාදනය ද බෙහෙවින් අඩු විය. ජනරජය යටතේ ඇති කුඩා ගොවිපළවලින් අපනයන බෝග වැඩි කොටස සැපයෙයි. විශාල වතුවලට වඩා වැඩි රබර් ප‍්‍රමාණයක් කුඩා වතුවලින් සැපයේ.
වී, ජාවා රටේ ප‍්‍රධාන වගාව ය. මෙහි අක්කරයකට සාමාන්‍ය අස්වැන්න හොණ්ඩර 8.2කි. වී වගාව වැඩියෙන් ම කරන ප‍්‍රදේශය බස්නාහිර පළාතයි. රටකජු, ඉරිඟු, සෝයා බෝංචි, බතල, කෝපි, තේ, සීනි, සින්කෝනා හා දුම්කොළ වෙනත් අපනයන භෝග අතර වෙයි. අර්තාපල්, කෙසෙල්, අඹ, දූරියන් හා දොඩම් නිෂ්පාදන බෝග අතර වෙයි. කොප්පරා හා කපු සම්පූර්ණයෙන් ම වාගේ නිපදවනු ලබන්නේ සුළු ඉඩම් හිමියන් විසිනි.
1930න් පසු ඇතිවුණු ආර්ථික පරිහානියත් ජනගහනය වැඩිවීමත් නිසා කර්මාන්ත විවිධාංගීකරණය පටන් ගන්නා ලදි. සුළු කර්මාන්තත් පාරිභෝගික භාණ්ඩ නිපදවීමත් සඳහා ඕලන්ද ආණ්ඩුවෙන් අනුබල හා ආධාර සැපයිණ. රෙදි විවීම, ලෝහ භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය, පිඟන්, කෘෂිකාර්මික ආම්පන්න, හම් පදම් කිරීම වැනි කර්මාන්ත පටන් ගන්නා ලදි. 1936 සිට 1942 දක්වා කාලය තුළ සුළු හා මහා පරිමාණයේ කම්හල් 500කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් අරඹා තිබුණි.
සංස්කෘතිය : ජාවා දූපතෙහි සංස්කෘතිය පිළිබඳව ප‍්‍රධාන වශයෙන් වගකිව හැක්කේ එහි ප‍්‍රධාන භාෂා තුනක් පවතින බවත් ආගමික අතින් ඉස්ලාම් භක්තිය ප‍්‍රධාන තැනක් ගන්නා බවත් ය. භාවිත වන ප‍්‍රධාන භාෂාව ‘ජාවා භාෂාව’ (බ.) ය. ඒ අතර දේශීය භාෂා වන සුන්ඩනීස් හා මදුරීස් යන භාෂා ද ප‍්‍රධාන භාෂා වේ. මීට අමතරව දෙවන බසක් ලෙස බොහෝ දෙනා ‘භාසා ඉන්දුනීසියා’ නම් රාජ්‍ය භාෂාව දැන සිටිති. ආගමික වශයෙන් 90%ක් ඉස්ලාම් භක්තිකයෝ වෙති. ඒ අතර නැගෙනහිර ජාවාහි හින්දු බැතිමත්හු ස්වල්පයක් ද නගරවල රෝමානු කතෝලික හා බෞද්ධ බැතිමත්හු ද වෙති. බෞද්ධයන් වැඩිදෙනා චීන ජාතිකයෝ ය.
ඉන්දුනීසියානු ජනරජයට අයත් දූපත්වලින් ගමනාගමන පහසුකම් වැඩි වශයෙන් සැලසී ඇත්තේ ජාවා දූපතේ ය. 1960න් පසු එහි දුම්රිය මාර්ගවලින් 75%ක් ද මහාමාර්ගවලින් 40%ක් ද තිබුණේ ජාවා දූපතේ ය. ගුවන්මාර්ගවලින් ජකාර්තා නගරය ගිනිකොන දිග ආසියාවේ අනෙක් නගර හා සම්බන්ධ ව ඇත.
ඞී. බී. තෙවරප්පෙරුම
