ටයිෆූන් සුළං (Typhoon)
ටොන්කින් හා චීන වෙරළ ඔස්සේ කිංග්සීන් දක්වාත් නිරිතදිග ජපන් වෙරළ මෙන් ම පිලිපීන දූපත් දක්වාත් වේගයෙන් භ‍්‍රමණය වෙමින් හමා යන චණ්ඩ මාරුත මෙනමින් හැඳින්වේ. ‘ටයිෆූන්’ යන වචනය උර්දු භාෂාවේ තූෆන් (Toofan) හෝ චීන භාෂාවේ තායිෆුං (Taifung) යන වචනයෙන් හෝ බිඳගත්තක් සේ පෙනේ.
මේ සුළං නැගෙනහිර ආසියාතික වෙරළබද සුළි සුළං විශේෂයකි. සාමාන්‍යයෙන් මේවා හමන්නේ මැයි මාසයත් නොවැම්බර් මාසයත් අතරතුර කාලයේ දී ය. එහෙත් මෙ සුළං වැඩි ම සංඛ්‍යාවක් හමා යන්නේ ජූලි, අගෝස්තු, සැප්තැම්බර් යන මාසවල ය. ටයිෆූන් සුළං බටහිර ඉන්දීය කොදෙව් ප‍්‍රදේශයේ හමා යන මහා කුණාටුවලින් වෙන් කොට ගත හැකි එක් විශේෂ ලක්ෂණයක් නම් මේ සුළංවල සංඛ්‍යාවයි. ඇතැම් විට මසකට සුළං 20ක් හැමූ අවස්ථා ද ඇත. ව්‍යූහ වශයෙන් ද මේවා අනෙක් සුළංවලින් වෙනස් ය. ටයිෆූන් සුළඟක් හමා යන්නේ සම්පූර්ණයෙන් ම වාගේ වෘත්තාකාර අවපාතයක් ගැබ් කර ගෙන ය. එසේ ම පැතිරෙන ප‍්‍රදේශය කුඩා වන අතර එය හටගැනීම වහා සිදු වන්නකි. මෙවැනි අවපාතයක පීඩනය සාමාන්‍යයෙන් රසදිය සෙමී. 72 දක්වා පහතට වැටෙන අවස්ථා නැත්තේ ද නොවේ. මෙහි පීඩන වෙනස්වීමේ වේගය ද බෙහෙවිවන් වැඩි වේ. සමහර විට එය පැයට සෙමී. 5 සිට 7.6 දක්වා වූ ප‍්‍රමාණයක් වේ. ටයිෆූන් සුළඟක දක්නා ලැබෙන විනාශකාරී ශක්තිය ලැබෙන්නේ වායුගෝලයේ එක ළඟ පිහිටි ප‍්‍රදේශවල ඇතිවන තදබල විෂම පීඩන නිසා සිදුවන වෙනස්කම් හේතු කොට ගෙන ය. ටයිෆූන් සුළඟක භයානක ශක්තිය මේ පිළිබඳව නිගමනය වී ඇති න්‍යාය ධර්මයට අනුව සුළඟ ආරම්භ වන ස්ථානයේත් එය හමා යන ස්ථානයේත් පවත්නා වායුගෝලීය පීඩනයේ වෙනසට සමානුපාතික වේ. විශාල සුළියක් හමා යන මේ සුළෙඟ් අවපීඩන කේන්ද්‍රය සුළු ප‍්‍රදේශයකට සීමා වී පවතින නිසාත් මේ කේන්ද්‍රය වටා ඇති පෙදෙස්වල පීඩනය වැඩි බැවින් මෙය සිපගෙන යන මුහුදු ප‍්‍රදේශයේ ජලය අධික පීඩනය නිසා උඩට නෙරා යන බව සිතා ගත හැකි ය. ටයිෆූන් සුළඟක් පවතින විටෙක රළපතර අධික වී මුහුද බිහිසුණු ලෙස ගොඩබිම යටකරගෙන ගලන්නේ මේ හේතුව නිසා ය. මෙවැනි ගැලීමකට ගොදුරුවන පෙදෙස්වල ජීවිත මෙන් ම දේපළවලට ද විශාල ලෙස හැනි පැමිණේ. ඇතැම් විට නැව් පවා ගොඩබිමට ගසා ගෙන එයි.
ටයිෆූන් සුළංවල ආරම්භය සිදුවන්නේ සාමාන්‍යයෙන් චීනයට නැගෙනහිරින් පිහිටි ෆොර්මෝසාවටත් ලූසොන් දූපත්වලටත් අග්නිදිග පෙදෙසිනි. මේවා සාමාන්‍යයෙන් ඊසානදින සිට නිරිතදිග බලා හමා යයි. වැඩි වශයෙන් මේවාට හසුවන්නේ චීන වෙරළබද පෙදෙස් ය. මේවා හමායන වේගය පැයට සැතපුම් 12 සිට 100 දක්වා වේ. මේ වාසුළිය හැම විට ම වායුගෝලයේ හට ගෙන ඇති අවපාතය වටා වම් අතට වේගයෙන් වෘත්තාකාර ව භ‍්‍රමණය වන අතර මෙසේ භ‍්‍රමණය වන රැුල්ල නැවත එම රැුල්ලේ මුල් කොන සමග හමුවීමක් හෝ එහි ජනිත වන වේගය නිසා පිටතට විසිරී යාමක් හෝ සිදු නොවේ. මෙහි සාමාන්‍යයෙන් සිදු වන්නේ මේ රැුලි, අවපාතයේ ඇති වැඩි ම අඩුපීඩන කේන්ද්‍රය දෙසට නැඹුරු වීමයි. වායුගෝලයේ ඇති වාෂ්ප ඝනීකරණයේ දී සිදුවන තාප විපර්යාස හේතුකොට ගෙන ටයිෆූනය බලවත් වේ. ටයිෆූනයක් පවතින අවස්ථාවක ඇතිවන ධාරානිපාත වර්ෂාව මෙහි ප‍්‍රතිඵලයයි. සමහර විට දිනක වර්ෂාපතනය සෙමී. 25-30 දක්වා වූ ප‍්‍රමාණයක් වේ.
-ඞී. බී. තෙවරප්පෙරුම-
