ඩෝඩොයින්

(Dordogne) නිරිතදිග ප‍්‍රංසයේ පිහිටි නදියකි. ප‍්‍රංසයේ දකුණු මැද ප‍්‍රදේශයේ පිහිටි මධ්‍යම කඳු පන්තියෙන් ආරම්භ වී බටහිර දෙසට කිමී.472ක දුරක් ගෙවා නිරිතදිග ප‍්‍රංසයේ බෝඩැයෝ (Bordeaux) වරායට උතුරින් පිහිටි බෙක්ඩෑම්ස්හි (Bec d’Ambès) දී ගැරොන් (Garonne) නදිය හා එකතුවෙමින් ජිරොන්ඞ් (Gironde) මෝයට වැටී සාගරය හා මුසුවේ. මෙහි ද්‍රෝණිය ව.කිමී.24,000කි. එහි ඇති මනස්කාන්ත පරිසරය නිසා සංචාරක ව්‍යාපාරය දියුණුවට පත් ව තිබේ. මේ නදියේ ඉහත්තාව ඇරඹෙනුයේ මී.1,700කට වැඩි උසකිනි. ඒ මධ්‍යම කඳුකරයේ උසම ශිඛරය වන පුයි ඩෙ සැන්සිහි (Puy de Sancy) පිහිටි ලෙ මොන්ට්-ඩෝ (Le Mont-Dore) සහ ලා බෝබෝ (La Bourboule) නමැති සංචාරක සුඛස්ථානික නිකේතන අසලිනි. ඩෝ (Dore) සහ ඩොන්යොන් (Dognon) ගංගාවන්ගෙන් ඉහත්තාව පෝෂණය වේ. ඒවා මේ නදියේ ප‍්‍රධාන ජල මූලාශ‍්‍ර වන නිසා ඒ ඇසුරෙන් මෙහි නාමය සම්භව වූහයි මතයෙකි. එහෙත් එහි විරුද්ධවාදීහු සිව්වන සියවසේ විසූ රෝම කිවියර ඕසෝනියස්ගේ (Ausonius) කෘතීන්හි මෙම නදියත් එය ඇරඹෙන කන්දත් ඩියුරේනියස් (Duranius) වශයෙන් නම් කර ඇති බැව් දක්වති. උඩුගං උදම් රළ (tidal bore) ඇතිවන ලෝකයේ ඇති ගංගා කිහිපයෙන් එකකි. මෙම ගංගාව සාමාන්‍යයෙන් තත්පරයට ජලය ඝන මීටර් 450ක් සාගරයට මුදා හරින බව සමහර මූලාශ‍්‍රයයෙක දැක්වෙයි. අවේසේ (Avèze) දෝරුව පසුකරත් ම බෝට් (Bort) නමැති ස්ථානයේ ඉදිකොට තිබෙන ජලවිදුලි බලාගාරයේ බැම්ම විසින් මෙම නදිය හරස් කොට කිමී.18ක් දිග වැවක් නිර්මාණය කරනු ලැබ තිබේ. තවත් එවැනි බැමි හතරක් මෙම නදිය හරස්කොට ඊට පහළින් ඉදිකොට ඇත. මෙහි සැ.112ක දුරක් නාවික ගමනාගමනය සඳහා යෝග්‍ය වුවත් වාණිජ නාවික ගමනාගමනය සඳහා මෙය වැඩි වශයෙන් භාවිත නොවේ. මෙහි අතු ගංගාවක් වන වෙසෙරේ (Vézère) නදී ඉවුරේ මොන්ටින්යැක් (Montignac), ලැස්කෝ (Lascaux), ලෙස් අයිසීස්-ඩි-ටයාක් (Les Eyzies-de-Tayac) යන සුප‍්‍රකට පූර්ව ඓතිහාසික ගල් ලෙන් පිහිටියෙන් ඒ ප‍්‍රදේශය පුරාශිලා යුගය අධ්‍යයනය කරන්නන්ට තෝතැන්නකි.

කර්තෘ: රන්ජන දේවමිත‍්‍ර සේනාසිංහ

(සංස්කරණය නොකරන ලද-2022)