දහම්සොඬ සැහැල්ල
වරෙක අප මහ බෝසත් රජයට පැමිණ දහම්සොඬ ව දහම් දන්නකු වෙත්දැයි විමසා බැලී ය. දහමක් අස්වන්නකු වෙතොත් ඔහුට බොහෝ වස්තු දෙන බවට ගිවිසත් මඳ විසින් හෝ දහමක් දන්නකු සොයාගත නුහුණෙන් කලකිරී රජය හැර වලට ගියේ ය. සක්දෙවිඳුට බෝසතුන්ගේ දුක දැනිණ. බියකරු රකුස් වෙසක් මවාගෙන බෝසතුන් ඉදිරියෙහි පෙනී සිටි ඔහු යම්තම් දහමක් දන්නා බවත් ඉතා බඩදල හෙයින් එය කීම ඔබ ඇඟමස් දී බඩදල නිව්වොත් විනා නුපුළුවනැ'යි කීය. මා ඇඟමස් දුන් පසු බණ කියන්නේ කාහට දැයි ඇසූ බෝසත් ඔහුට මාංස ලාභයත් තමාට ධර්‍ම ලාභයත් එක විට සිදුවන සේ රකුසා බණ කියත් ම උන් කටට පනින්නට ගිවිස තුන්ගවු උස ගල් මුදුනක සිට පැන්නේ ය. සක්රකුසා බෝසත් අල්ලාගෙන දෙව්ලොවට ගෙන ගොස් පඬුපුල් අස්නෙහි හිඳුවා දහම් අස්වා නුවරට ඇරලීය යන කතා පුවත මුල් කොට ගෙන කරන ලද කුඩා කවෙකි. ඊට සැහැල්ල යනු යෙදීමේ හේතුව නොහැඟේ. සැහැලි විරිතින් බැඳි එක ද කවියක් එහි නැත්. යම්කිසි ශාන්ති කර්‍මයෙහි දී ඇදුරනට කීමට මෙය කරන ලද බව,
“රන් රිදි මිණි මුතු වස්තුව රට තොට ඇරලා නොලසින්
ගන්බිම් දැසි දස්වතු කෙත් අඹුදරුවන් පැහැර ගොසින්
දන් දුන් බලයෙන් අඟමස් රකුසුගෙ මුකයට පනිමින්
සුන් සුන් කර විනදොස් හැර ආසිරි සෙත් දී සලසන්” (42) යන අවසාන කවියෙනුත් එක්බිති ව ඒ පොතට ම එක්කර කේතුමාලා සිරස පාදය නම් ශාන්ති කවි පන්තිය මුද්‍රණය කරවා තිබීමෙනුත් හෙළිවන්නේ ය. කවි 42කින් කෙළවර වන දහම්සොඬ සැහැලලෙහි 11 සිට 18 දක්වා ඇති කවිවලින් රකුසාගේ විලාසය ද 19 සිට 25 දක්වා ඇති කවිවලින් බෝසතුවන් වනයේ තතු ද විස්තර කැරෙයි. කේතුමාලා සිරස පාදයෙහි කවි 21කි. සතර පදය එකම අකුරකින් පටන්ගෙන ඒ අකුරේ දීර්ඝ රූපයෙන් අවසන් කොට තිබීම එහි ඇති සෑම කවියක ම දක්නට තිබෙන විශේෂයෙකි. එහෙත් පොත් දෙකෙන් එකකිනුදු කවියාගේ වියත් බවක් පළ නොවන්නේ ය.
උතුවන්කන්දේ ඩී.ඩී. සිඤ්ඤොනි පෙරේරා නමැත්තකු විසින් එය පළකරවා ඇත්තේයි.
(කර්තෘ: ඩී.සී. දිසානායක: 1967)
(සංස්කරණය නොකළ)
