දාරුචීරිය
බාහිය දාරුචීරිය රහතන් වහන්සේ ය. බාහිය රජ උපන් නිසා බාහිය නම ලැබිණ. දාරුචීරිය නම් ලැබීම සම්බන්ධ කථාව මෙසේ ය: බාහිය තරුණයා වෙළෙඳාම පිණිස මුහුදින් ස්වර්ණභූමියට යන්නේ සයුර මැද නැව් බිඳී අතරමං වූයේ ය. ඉතා අමාරුවෙන් පිහිනා ගොස් සුප්පාරක තොටට ගොඩබට හෙතෙම නිරුවතින් මිනිස් වාසයට යාමට නොහැකි ව නුදුරු තැනෙක වූ විලෙකින් දිය සෙවෙල් ඇඟ ගල්වා කබලක් අතින් ගෙන අහර පිණිස සිඟා යන්නට පටන් ගත. මිනිස්සු ඔහු දැක පිදිය යුත්තෙකැයි සිතා ගරු බුහුමන් කළහ. දිය සෙවෙල් පමණින් එතරම් සත්කාර ලැබේ නම් ඊට නොවෙනස් ව සිට ගරු බුහුමන් ලැබීම පහසු යැයි සිතා සැහැල්ලු දර කැබලි වැහැරියෙන් අමුණා තනා ගත් වැහැරි චීවරයක් හැඳ සිටීමට පුරුදු වූයෙන් දාරුචීරිය නම ලැබිණි.
තමා රහතෙකැයි වරදවා සිතා ගෙන සිටි ඔහුට සැබෑ රහත් මඟ දෙසන බුදුරදුන් ගැන දැන ගන්නට ලැබුණු වහා ම සැවැත් නුවරට පැමිණියේ ය. ඒ අවස්ථාවේ බුදුරදාණෝ ඇතුළු නුවර පිඬු පිණිස වඩිමින් සිටියහ. නොඉවසුම් ව සිටි බාහිය වහා ගොස් අතරමඟ දී ම බුදුරදුන් දිටී. ධර්මදේශනා කරන්නැයි ඔහු කළ ඉල්ලීම, අතරමඟ නුසුදුසුබව පවසා, බුදුහු ප්‍රතික්ෂේප කළහ. "ස්වාමීනි, මගේ හෝ ඔබ වහන්සේගේ ජීවිතයට කවර අවස්ථාවෙක අන්තරායක් වේ දැ’යි කිව නොහැකි නිසා හිත සුව පිණිස පවත්නා ධර්මයක් දෙසනු මැනැවැ"යි තෙවරක් ම ආයාචනා කළ පසු බුදුරජාණන් වහන්සේ, "එසේ නම් මෙසේ හික්මෙන්නැ"යි ඉතා කෙටි අවවාදයක් කළහ.
“බාහිය ඔබ විසින් දක්නා ලද රූපයෙහි දැකීම් මාත්‍රයට පමණක් සීමා වන්න. ශබ්ද, ගන්ධ, රස, ස්පර්ශ දැනීම් මාත්‍රයට පමණක් එලෙස ම සීමා වන්න. යම් කලෙක සිට එසේ හික්මෙන්නේ ද ඒ හේතුකොටගෙන ඔබ රූපාදී අරමුණු හා නොබැඳුනු කෙනෙක් වන්නේ ය. එසේ නොබැඳීම නිසා මෙලොව ද නූපදින්නෙහි ය. පරලොව ද නොවන්නෙහි. දෙලොව ම නොවන්නෙහි. එය ම දුක පිළිබඳ කෙළවර ද වන්නේ ය.”
මේ කෙටි අනුශාසනයෙන් පසු බුදුරජාණෝ පිඬු පිණිස වැඩියහ. බුදුරජාණන් වහන්සේ වැඩම කොට නොබෝ වේලාවකින් වසු පැටවකු සමඟ සිටි දෙනක විසින් අනින ලදුව බාහිය ජීවිතක්ෂයට පත් විය.
දන් වළඳා නුවරින් පිටත වඩනා බුදුරජාණන් වහන්සේට බාහියගේ මෘත ශරීරය දක්නට ලැබිණ. භික්ෂූන් වහන්සේ ලවා මළ සිරුර ගෙන්වා ආදාහනය කරවා ථූපයක් ද කරවන ලදි.
බාහියගේ මෘත ශරීරයට බුදුරදුන් දැක්වූ සැලකිල්ල ගැන පසු දිනෙක භික්ෂූන් අතර කතාබහක් ඇති විය. එය ඇසූ බුදුරදාණෝ මේ කරුණ හෙළි කළහ. බාහිය මුහුකුරා ගිය නුවණ ඇති ව සිටි හෙයින් සුළු ධර්මාවාදයකින් පසු එය මෙනෙහි කොට කෙලෙසුන් නසා රහත් පෙළෙහි පිහිටා පිරිනිවී බව ය, ඒ.
නැවතත් භික්ෂූන් අතර, බාහියන් රහත්බව පැමිණීම ගැන සාකච්ඡා ඇති වූයෙන්, බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙසේ වදාළහ. “යම් දහමක් අසා නිවීයේ ද එවැනි එක් ගාථා පදයක්, අනර්ථ පද සහසකට වඩා උතුම් ය.”
"සහස්මජි චෙ ගාථා - අනන්ථ පද සංහිතා,
එකං ගාථාපදං සෙය්යො - සං සුත්වා උපසම්මති"
බාහිය තෙරණුවන් වහා ලබන ලද අභිඥා ඇති භික්ෂූන් අතර අගතැන්හි ද තබන ලදි.
(කර්තෘ: ධර්මසේන හෙට්ටිආරච්චි)
(සංස්කරණය නොකළ)
