දිගම්බර
ජෛන ආගමට සම්බන්ධ සම්ප්‍රදාය දෙකින් එකකි. දිගම්බර යනු දිශා හෙවත් ආකාශය වස්ත්‍ර වශයෙන් සැලකීමෙන් නිර්වස්ත්‍රව තපස් රකින ශ්‍රවණ (සංඝ) පිරිසයි. ක්‍රි.පූ. සිව්වන හෝ තුන්වන සියවසේ දී ජෛන පැවිදි පක්ෂය දිගම්බර, ශ්වේතාම්බර වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදී ගියේ ය. මෙසේ බෙදී යාමේ දී ජෛන සංඝයා පිළිබඳ විනය නීතිරීති ආදිය ද වෙනස් විය. ක්‍රිස්තු වර්ෂ පළමුවන සියවසේ දී මේ බෙදීම් ස්ථාවර තත්ත්වයකට පැමිණියේ ය. දිගම්බර සම්ප්‍රදායිකයන්ගේ මතය වූයේ ජෛන ශ්‍රවණයකු සතුව කිසිවක් නොතිබිය යුතු බවත් වස්ත්‍ර පවා ඔවුන් සතු නොවිය යුතු බවත් ය. මේ නිසා නිර්වස්ත්‍ර ව හැසිරීම විශේෂ ගුණාංගයක් හැටියට ඔව්හු සැලකූහ. ස්ත්‍රීන්ට මොක්‍ෂයක් නැත යන විශ්වාසය ද ඔවුන් තුළ පැවැතියේ ය. ශ්වේතාම්බර යනු සුදු වස්තු දරණ ජෛන ප්‍රව්‍රජිතයන්ගේ සම්ප්‍රදායට ව්‍යවහාර වූ නාමයයි. ඔවුන් කෙරෙහි පැවැති සිරිත් විරිත් නීතිරීති ආදිය දිගම්බරයන්ට වඩා හාත්පසින් වෙනස් විය. ජෛනධර්‍මයට අයත් ග්‍රන්ථ ක්‍රි.ව. 789 දී පමණ සම්පූර්ණයෙන් ම වාගේ විනාශ වූ නමුදු නේපාලයේ හා ශ්‍රවණ බෙල්ගෝලයෙහි තිබුණු පොත්වලින් සමහරක් සුරක්ෂිතව පැවැති බව දිගම්බරයන්ගේ මතයයි. ක්‍රි.පූ. 4 වන සියවස පමණේ දී පාටලීපුත්‍ර නගරයේ දී ජෛන ධර්‍මය මහාවීර ක්‍රමානුකූලව ලියා තබන තුරු වාමනා මාර්ගයෙන් ආරක්ෂා වී තිබුණු බවත් එතැන් පටන් අවුරුදු 800ක් ගතවීමෙන් පසු එය වර්තමාන තත්ත්වයට පැමිණි බවත් ශ්වෙතාම්බරයන්ගේ මතයයි.
ශේවෙතාම්බර, දිගම්බර වශයෙන් සම්ප්‍රදාය දෙකකට බෙදිමට ප්‍රධාන හේතුව වූයේ එකල ජෛන ප්‍රව්‍රජිතයන් විසූ ප්‍රදේශවල පැවති දේශගුණය හා වෙනත් ව්‍යසනයි. ක්‍රි.පූ. තුන්වන සියවසේ දී මධ්‍ය දේශයෙහි හටගත් දුර්භික්ෂයක් නිසා හද්‍රබාහු නමැති ජෛන ආචාර්යවරයා ඔහුගේ ශිෂ්‍යයන් ද කැටුව දක්ෂිණ භාරතය කරා ගියේ ය. කර්‍ණාට දේශයේ ශ්‍රවණ බෙල්ගෝලයෙහි නැවතුණු ඔව්හු ඉන් දකුණු දිග පිහිටි විවිධ ප්‍රදේශ කරා ගොස් ජෛන ධර්‍මප්‍රචාරයෙහි යෙදුණහ. ඒ ප්‍රදේශවල පැවති උෂ්ණාධික දේශගුණය නිසා ඔවුනට වස්ත්‍ර බැහැර කිරීමට සිදු වූයෙන් දිගම්බර (දක්‍ෂිණන්‍ය) නමින් ප්‍රසිද්ධ විය. එහෙත් දක්ෂිණ භාරතයට පැමිණීමෙන් පසු ඔවුන්ගේ කඨොර නියම, ආචාර විචාර, තාත්විකාදිය පිළිබඳ කිසිම වෙනසක් නොකළහ. ශ්වෙතාම්බර සම්ප්‍රදාය සම්බන්ධයෙන් එය එසේ නොවී ය. ස්ථුලභද්‍ර ආචාර්යවරයාගේ නෙතෘත්වය යටතේ පැවැති මධ්‍යදේශ ජෛන ලබ්ධියට අයත් ප්‍රව්‍රජිතයන්ට දොළොස් වසක් එහි පැවති දුර්භික්ෂය නිසා බලවත් දුෂ්කරතාවයන්ට මුහුණු පෑමට සිදු විය. උතුරු ඉන්දියාවේ ශීතාධික ප්‍රදේශවල හා වින්ධ්‍යා කඳුවලට උතුරුදිග විදූ ප්‍රව්‍රජිතයන්ට අධික ශිතල නිසා වස්ත්‍ර දැරීමට සිදු විය. දුර්භික්ෂයට හා අධික ශීතලට මුහුණ පෑමට සිදු වූ හෙයින් ඔවුන්ගේ ආචාර විචාරාදිය ලිහිල් කර, කටුකදායක නොවන පිළිවෙත් අනුගමනය කරන්ට වූහ. ඉන් පසු ඔවුන් ශේවෙතාම්බර (උදීව්‍ය) නමින් පළ විය.
(කර්තෘ: ඩී.ආර්. සෙනෙවිරත්න)
(සංස්කරණය නොකළ)
