දෙව්දත් කතාව
ශාස්ත්‍ර පරිහාණියෙන් ලක්දිව අන්තයට පැමිණ තිබූ සමයෙහි ක්‍රි.ව. 1692 වසන්නෙහි කරගහ ගෙදර වර්‍ණසූරිය මුදියන්සේ නමැති කවියකු විසින් රචනා පද්‍ය 412කින් යුත් ග්‍රන්ථයෙකි. දෙව්දත් තෙරුන්ගේ අතීත වර්‍තමාන චරිත කථා සඞග්‍රහ කොට කවියට නැගූ වර්‍ණසූරිය මුදියන්සේ ඊට තැබූ නම දෙව්දත් වරුණ යනුයි. සේරිව නම් වෙළෙන්දා රන් තැලියක් නිසා බෝසතුන් සමඟ වෛර බැන්ඳේය. ඒ වෛරය හේතු කොටගෙන සීලාව නාග රාජ ජාතකය, චූලධම්ම පැල ජාතකය, ක්‍ෂාන්තිවාදී ජාතකය ආදි අවස්ථා අටක දී දෙව්දත් ඒ අත් බැවින් ම නිරයට ගියේ ය. බොසත්හු දසපෙරුම් සපුරා බුදුබවට පැමිණියහ. මෙවිට දෙව්දත් කුමර බුදුන් වෙත් පැවිදිව බුදුන් හිසට ගල්පෙරළීම් ආදිය කොට නව වැනි වරට ද පණ පිටින් නිරයට ගියේ ය. මේ දෙව්දත් වරුණෙහි කථාන්තරයයි. කවියා තමා ගේ වත-ගොත කියන්නට ගොස් “මුලින් උපත පෙර බමුණුගෙ වංසේ එයින් මෑත එක්විය ගොවි වංසේ” යයි දක්වමින් පෙර ලක්දිව විදේශිකයන්ගේ තත්ත්වය ද හෙළි කළේ ය. (මොරතොට හිමි බ.)
(කර්තෘ: ලබුගම ලංකානන්ද හිමි)
(සංස්කරණය නොකළ)
