දොන් ජෝජ් ද අල්මේදා
පෘතුගීසි සමයේ දී ලංකාව පාලනය කළ පෘතුගීසි කපිතන් ජනරාල්වරුන්ගෙන් කෙනෙකි. දොන් පිලිප් මස්කරඤ්ඤස් කපිතන් ජනරාල්වරයාට පසුව එම පදවියට පත් වූ මොහු දෙවරක් එම ධුරය දැරීය. 1630 දී මුහුදු ගමනක නායකයා වශයෙන් ඉන්දියාවට පැමිණි කල ලංකාවේ කපිතන් ජනරාල් වශයෙන් පත් කරනු ලැබූ අල්මේදා මහලු වියෙහි පසුවුව ද එම ධුරය භාර ගෙන 1631 පෙබරවාරි මස ලංකාව බලා පිටත් විය. මොහු ගමන් කළ නැව දරුණු කුණාටුවකට හසු වූයෙන් තව කිහිප දෙනකුත් සමඟ බෝට්ටුවකින් මාලදිවයිනට ළඟා වීමට මොහුට සිදුවිය. එහි සිට ආපසු කොචින් ප්‍රදේශයට ගිය මොහු ඔක්තෝබර් මාසයේ දී ලංකාවට පැමිණියේය. මොහුගේ මුල් පාලන සමය 1631 සිට 1633 දක්වා පැවැත්තේය. කන්ද උඩරට රජු හා සාමයෙන් ක්‍රියා කොට, පෘතුගීසි සිරකරුවන් මුදවා ගන්නා ලෙස මොහුට උපදෙස් ලැබී තිබුණු හෙයින්, ඒ අනුව කරන ලද සාකච්ඡා බිඳ වැටීමෙන් පසුව 1632 ජනවාරි මාසයේ දී හෙතෙම රජුට විරුද්ධව හමුදා මෙහෙය වූයේය. සෙනරත් රජ සමාදානයකට යෝජනා ඉදිරිපත් කෙළේය. මේ අතරතුර අල්මේදා යටත් වැසියන්ගේ අප්‍රසාදයට ලක් විය. ඔහු මහලු බවත් යුද්ධකාර්‍යයන්හි උද්‍යෝගී නොවන බවත් කියා මිනිසුන් විසින් ගෝවේ ප්‍රතිරාජයාට කරන ලද පැමිණිල්ලක් අනුව 1633 දී නිලයෙන් පහකරන ලදි.
අල්මේදාට විරුද්ධව නඟන ලද චෝදනා ගෝවේ දී විභාග කර බැලීමෙන් පසු ඔහුගේ නිර්දෝෂත්වය හෙළි වූයෙන් එය පළ කරනු වස් 1635 දී දෙවන වරටත් ලංකාවේ කපිතන් ජනරාල්වරයා වශයෙන් ඔහු පත් කර එවන ලදි. එහෙත් ඔහුට වැසියාගේ සිත් දිනා ගැනීමට නොහැකි විය. හේවායන්ගේ කැරලි ගැසීමක් නිසා එම පදවියේ කටයුතු කිරීම ද දුෂ්කර විය. එම නිසා 1636 දී ගෝවේ ප්‍රතිරාජයා විසින් මොහු පදවියෙන් පහ කොට එම පදවියට දියෝගු ද මේලෝ ද කස්ත්‍රෝ (1636–1638) පත් කරනු ලැබීය. අල්මේදා ජනප්‍රිය නොවූයේ කුමක් හෙයින් දැයි නිශ්චය වශයෙන් කීම අපහසුය. දූෂණ ක්‍රියාවලින් ගහන වූ පාලන තන්ත්‍රය සංශෝධනය කිරීමට මොහු ගත් තැත නිසා විය හැකිය යනු මේ ගැන ඉදිරිපත් කොට ඇති මතයකි. නිලයෙන් පහ කරනු ලැබූයෙන් ගෝවේ ප්‍රදේශයට පැමිණ ඉතා අසරණ දුගීතත්වයක ජීවත් වූ මොහුගේ මරණය සිදු වූයේ මැන්ගලෝර්හි දීය.
යාපනේ බලකොටුවේ සැලැස්ම අඳින ලද්දේ දක්ෂ ඉංජිනේරුවකු වූ මොහු විසිනි.
(සංස්කරණය: 1965)
