දොළහ දෙවියන්ගේ කවි
දොළහ දෙවියන්ගේ කවි
දෙවිතොවිල් කවි පොතකැයි හැඟේ. දොළොස් දෙනෙකුගෙන් යුත් දේව ගණයක එක් එක් දෙවියා සඳහා කියැවෙන කවිපන්ති ඇතුළත් බැවින් “දොළහ දෙවියන්ගේ කවි”යි පොත නම් කළ බව පැහැදිළි ය. දෙවියන් දොළොස්දෙන නම් කොහොඹායක්කම නමින් උඩරට පෙදෙස්හි ඉතා ප්‍රසිද්ධ යක්කම හා සම්බන්ධ පිටියේ, පල්ලේ බැද්දේ, අලුත් කළුකුමාර, දේවතාබණ්ඩාර, කළු බණ්ඩාර, කොහොඹා, කිකීනි, දෙවොල්, ගඟේ බණ්ඩාර, වන්නිරාජ, අබිමානයි සිංහල සාහිත්‍ය වංශය කියයි. දෙවියන් උදෙසා කැරෙන තොවිලයක් යක්කම නමින් හැඳින්වීමට ඇති සුදුසුකමක් නොපෙනේ. මේ පොත යාගයක් සඳහා කරන ලද්දක් යැයි කීමට සැක කරන සාහිත්‍යවංශකරුවෝ එය ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු අල්ලා ගැනීමෙන් පසුව ලියා ඇති බවත් කවි 177කින් යුත් බවත් කියති.
සොළී රජුගේ සහ ලක් රජුන්ගේ පුවත්, උපසම්පදාව ගෙන ඒම, උපුල්වන්, පතිනි දෙවියන්, මහනුවර රජවරුන්ගේ සිරිත්, පට්ටල හතර සම්බන්ධ පුවත් සඳහන් කවි 191කින් යුත් දොළහ දෙවියන්ගේ කවි පොතක් ද ඇත.
(කර්තෘ: ඩී.සී. දිසානායක)
(සංස්කරණය නොකළ)
දොළහ දෙවියන්ගේ කවි
සිංහල ජාතියේ ආරම්භයේ පටන් ම පාහේ කිසියම් දේව කොට්ඨාසයක් කෙරෙහි විශ්වාසයක් තබා ගෙන සිටීම ආගමික ඇඳහීමක් ද අභිචාර විධියක් ද වූයේ ය. බුද්ධ ධර්මය මෙරටට අඳුන්වා දීමෙන් පසු, දෙවියන් බුදුරදුනට සහ බුද්ධපුත්‍රයන් වූ මහා සඟනට පමණක් නොව සිල්වත් වූ උපාසක උපාසිකාවනට ගරු සම්මාන කරන පිරිසක් බවට පත් වූ බැවින් දෙවියෝ ගරුත්වයෙන් බොහෝදුරට ගිලීහී ගියහ. එසේ වුව ද මහායාන බුද්ධාගම මෙරට බලවත් වීම නිසා දිව්‍ය ලෝකවල දෙවියන් හැරුණු විට, මෙලොව ප්‍රභූත්වයට පත්ව සිටින දේව කොට්ඨාසයක් ඇදහීම බෞද්ධයන් අතර ප්‍රචලිත විය. විෂ්ණු, කතරගම, සමන්, බොක්සල්, උපුල්වන්, නාථ ආදීහු මේ අතර ප්‍රධාන වෙති. පසුව පත්තිනි දෙවඟන ද මේ සංඛ්‍යාවට ඇතුළත් වූවා ය.
සීතාවක රාජසිංහයන් අතින් වූ ශාසන විලෝපයනත්, ශිව සමය ප්‍රචලිත කිරීමක් නිසා මෙබඳු දෙවිවරුන්ගේ බලය තවදුරටත් වැඩි වන්නට විය. එතෙක් දෙවිවරුන් සලකන ලද්දේ, ලක්දිව බුදුසමය සුරැකීමට ඇප කැප වූ පරම බෞද්ධ භක්තිකයන් වශයෙනි. මීට පෙර කිසි විටෙක බෞද්ධයන්ගේ සම්භාවනයට හෝ ස්මරණයට භාජන නොවූ ඊශ්වර දෙවියන් හා ඔවුන්ගේ දේවිය වන උමාව ද මේ කාලසීමාව තුළ දී මෙරට ඇදැහීමට ලක්විය. එසේ වුව ද රාජසිංහයන්ගේ පරාභවයෙන් පසු ඔවුන්ගේ බලය පිරිහෙන්නට පටන්ගෙන, මන්ත්‍ර කීපයක හැර අන් තැන්වල නම පවා නොසඳහන් වන සේ මොවුහු අතුරුදන් වූහ.
එසේ වුව ද එදා වූ දේව විශ්වාසය මුල් බැස ගැනීම මේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් යටකී ප්‍රධාන පන්තියේ දෙවිවරුන්ගෙන් පරිබාහිර වූ ප්‍රදේශීය දේව ගණයක් ඇති විය. බෙහෙවින් යම්කිසි වීර ක්‍රියාවක් කොට මියයාමෙන් දේවත්වයට පත් වූ පුද්ගලයන්ගෙන් සෑදුණු මේ භූතාත්මයන් අතර ප්‍රධාන වූ දොළොස් දෙනෙක් වූහ. ඔවුහු දොළහ දෙවියන් නමින් හඳුන්වනු ලැබෙති. දෙවෙල්, දේවතා බණ්ඩාර, කළු කුමාර, කළු බණ්ඩාර, අබිමාන හෙවත් කඩවර, වන්නියෙ බණ්ඩාර යන දොළොස් දෙනාගේ උපත් හා තෙද අණසක පිළිබඳ විස්තරයත්, ඔවුන්ට ස්තූති ගායනයක් ඇතුළත් කවි පංති දොළහක එකතුව “දොළහ දෙවියන්ගේ කවි” නමින් හඳුන්වනු ලැබේ.
පද්‍ය 177කින් සමන්විත මේ පද්‍ය සංග්‍රහය මහනුවර යුගයේ අවසාන හරියේ, “බණ්ඩාර දෙවිවරුන්” පිළිබඳ ඉතා උග්‍රව පැවැති කාලය තුළ කරන ලද්දකැයි සැලකේ. දොළහ දෙවිවරුන් අතුරෙන් එකකු සඳහා පූජා මංගල්‍යයක් පැවැත්වෙන විට ඉතිරි එකොළොස්දෙනා සඳහා ද කැපවෙන බැවින් එබඳු පූජාවල දී “කෝල්මුර” හෙවත් ස්තෝත්‍ර වශයෙන් ගැනීම මේ පද්‍යයන්ගේ පරමාර්ථය වූයේ ය. දොළහ දෙවියන්ගේ කවිවල ස්වභාවය අවබෝධ කර ගැනීමට පහසුවන පිණිස එහි කවි කීපයක් මෙහිලා දැක්වීම උචිත ය.
පිටියේ දෙවි පිළිබඳව
“දුම්බර තරුරැස් විලසට අහසේ - බිම්බර සෙනඟක් ඇරලා දේසේ සුම්බර කඩුගත් අයට උදහසේ - දුම්බර දැක කරුණා සන්තෝසේ”
කළු බණ්ඩාර
“උපන් ගම දුම්බර - කවියෙන් කියන බිම්බර අපිවදින සුම්බර - අවට අවසර මෙකළු බණ්ඩාර”
ගඟේ බණ්ඩාර
“මින් වැඩි සමනළහිමයෙන් පහළත් - බින්තැන්නේ නුවරින් තව ඉහළත් ඉන්නේ අතරතුර සුළු ගඟ බලවත් - දැන් මෙගඟේ බණ්ඩර බිසෝපත්”
අබිමාන
“අබිමානයා රටතොට අල්ලන්නේ - දුටුදුටු ලියහට ලෙඩකරවන්නේ කැටුව උඩරට වාස කරන්නේ - හැට හතරක් පෙළපාලි කරන්නේ”
කීර්ති බණ්ඩාර
“වීරිය දනගමුවේහි කරනා - සෝලිය වැද ගල මුදුනෙන් දමනා නෑරියයක් විය තෙද බලපානා - කීර්ති බණ්ඩාර දලුමුර මෙතනා”
(කර්තෘ: සු.ව.නෝ.)
(සංස්කරණය නොකළ)
