ධම්භෝද්භව
වරක් සියලු පොළොතලේ රජකම් කළ ඉපැරණි පාලකයෙකි ධම්භෝද්භව. සෑම උදෑසනක ම තමාට වඩා උසස් හෝ තමා හා සමාන අයකු වෙත් දැයි සොයා බැලීමේ පුරුද්දක් ඔහුට තිබුණි. ඇතැම් බ්‍රාහ්මණයෝ ඔහුව මේ පුහු මානයෙන් ගලවා ගැනීමට අවවාද කරති. එහෙත් ඔහු මේ එක ම ප්‍රශ්නය නැවත නැවත අසමින් යයි. එක් දිනක් ගන්ධමාදන පර්වතයේ තපස් ව්‍රත රකිමින් සිටින නර හා නාරායන ඍෂිවරුන් දෙදෙනා ඔහුට අසමාන බව බ්‍රාහ්මණයෝ කියති. එවිට එකෙනෙහි ම ඔවුන් මුණගැසීමට යාම සඳහා ඔහු සූදානම් වෙයි. විශාල හමුදාවක් ද සමඟ ගන්ධවාදන පර්වතය බලා පිටත්වෙයි. එහි දී ඔහු පිපාසයෙන් පීඩිතව හාමතින් හා කුසගින්නෙන් සිටීම නිසා දැඩි ලෙස කෘෂ වූ බ්‍රාහ්මණයන් දෙදෙනෙකු දකියි. ඔවුන්ගේ මේ කායිකව වැහැරීම පවා නොසලකා හරිමින් ඔහු එක්වර ම තමා හා යුද්ධයට එන ලෙස ඔවුන් දෙදෙනාටම අභියෝග කරයි. ඔවුහු එය ප්‍රතික්‍ෂේප කරති. ඔහු ඔවුන්ට කෙතරම් සරදම් කළත් ඔහු හා සටනට ඔවුහු නොපැමිණෙති. අවසානයේ දී නර ඍෂිවරයා තණකොළ මිටක් ගෙන මේ අභියෝගකාරයාට දමා ගසයි. ඔහු පුදුමයට පත්කරමින් ඔහු හා පැමිණි සියලු භටයන්ගේ දුනු හී බිමට පතිත වී ඔවුන්ගේ ඇස් අන්ධ වී පා, කන්, නාස කැපී වැටේ. ධම්භෝද්භවට තමා කළ මෝඩකම වැටහෙන්නේ මෙවිටයි. ඔහු ඍෂිවරුන් දෙදෙනා ඉදිරියේ දී දණින් වැටී සිදුවූ වරදට සමා වී තමාට ආශිර්වාද කරන ලෙස ආයාචනා කරයි. අනතුරුව ඔහු යුක්ති සහගත හා ධාර්මික රජකු බවට පත්වෙයි. මෙහි දී බ්‍රාහ්මණයන්ට කීකරු විය යුතු ය, එසේ ම සාරධර්ම පූර්ණය කළ යුකු ය යන නර ඍෂිවරයාගේ අවවාදය ඔහුගේ සිනට තදින් කා වැදෙයි. කෞටිල්‍ය විසින් ද ධම්භෝද්භව නමින් හඳුන්වනු ලැබුයේ මිථ්‍යා කථාවන්හි නරක හැදියාවක් ඇති කෙනකු ය. මෙහි දී කෞටිල්‍ය හයිද්‍ය වංශික අර්ජුන හා ධම්භෝද්භව අන් අය අභිබවමින් අභිමානවත් වූයේ කෙසේ ද යන්න මතක් කරයි. මොවුන් දෙදෙනා හා තවත් රජවරුන් කීපදෙනකු සතුරන් හය දෙනකු ඉදිරියේ දණින් වැටී යාඥා කිරීමෙන් ඔවුන්ගේ රාජධානි හා ඥාතීන් විනාශ කර ගනිමින් ඉන්‍ද්‍රිය ප්‍රත්‍යක්‍ෂය පවා නැතිව විනාශ වූ ආකාරය දක්වයි. මේ සම්බන්ධයෙන් කෞටිල්‍ය සඳහන් කරන අය නම් භෝප්, කරාලි, අයිල, රාවණ, දුර්යෝධන, පාවාතාපි යන රජවරුන් ය.
(කර්තෘ: ඩී.එච්.එස්. විජේරත්න)
(සංස්කරණය නොකළ)
