නෙලුම් කවි
කෙත්වල ගොයම් පැල අතර වැවී ගොයමට හානි කැන කුඩු මැටි, කොක්මොට, හල බොටු, වෙල් මුඩ ආදි පැලෑටි වර්ග උදුරා ගොයම් ගස් වැඩිය ඇති තැන්වලින් උදුරා අඩු තැන්වල සිටුවනුවට කියනුයේ නෙලුම කියාය. නෙළීම කරනු බලන්නේ ස්ත්‍රීන් විසිනි. කයි නොහොත් සමූහ වශයෙන් එක් වී දින බෙදාගෙන නෙළීම පෙර දිට පැවතෙන සාමාන්‍ය සිරිතයි. තමන්ගේ සහාය අනුන්ටත් අනුන්ගේ සහාය තමන්ටත් ලැබෙන සේ සකස් වී ඇති පැරණි සමුපකාර ක්‍රමය නිසා නෙලුම විනෝදයෙන් හා පහසුවෙන් කළ හැකි වැඩක් වෙයි. නෙලුම් කයියක විනොදය හා වෙහෙස දුරු කිරීම ද පිණිස අකිශයින් උපයෝගී වනුයේ කවිකීමයි. නෙලුම් කවියේ ඇති විශේෂ ලක්ෂණයක් නම් අවස්ථාවට උචිත පරිදි අනුගමනය කරන තාලයයි. මේ තාල ඉතාම තැන්පත් එහෙත් කර්ණ රසායන ඒවාය. ගොයම් කෙත් නෙලන කාලයක ගම්බද කෙත් යායක් මැදින් ගමන් කරන ඕනෑම කෙනෙකුට ඉමහත් සැනසුම් හැඟීම් පහළ කරවන සුමිහිරි ගී තාලයකින් ගායනා කරන නෙලුම් කවි ඇසේ. ගොයම් කවියේ විශේෂ ලක්ෂණයක් නම් එම කවිය ගායනය ඊට අයත් පරිසරයෙන් තුරන් ව කළ හොත් එහි මිහිර උදා නොවන බවයි. ප්‍රදේශවල තත්ත්වය අනුකූල ලෙස නොලුම් කවි තතාල මඳ වශයෙන් වෙනස් වුවත් මූලික ලක්ෂන වශයෙන් නම් එක හා සමාන බව කිව යුතුය. විශේෂයෙන් ම මහනුවරට අවට පෙදෙස්වල නෙුම් කවි ගායනය පරම්පරා වශයෙන් පැවත එන සම්ප්‍රදායයන් නොබඳ ම අදත් පවතින බව පිළිගැනීමයි.
සිරිපොද වැස්සෙන් ආවරණය ලබනු පිණිස මුළු ඇඟ වසා පොරවාගත් තල අතු ඇතිව නමාගත් කොන්ද බොහෝ වෙලා දිග නොහැර කරන නෙලුමකින් මහත් ශාරීරික වේදනාවක් ඇති වන්නේ යැයි කවර කෙනකුට වුව ද අනුමාන කළ හැකිය. එහෙත් එබඳු වේදනාවක් හෝ වෙහෙසක් ඇති බවක් එම කාර්යයේ යෙදී මුළු දවස ගෙවන කාන්තාවන්ගේ මුහුණුවලින් මතු නොවන්නේ සිත් නලවමින් සැනසුම උදා කර වෙහෙස අමතක කරවන නෙලුම් කවියේ අනූපම හාස්කම නිසා යැයි විශ්වාස කළ හැකිය.
නෙලුම් කවි වශයෙන් කවර කවියක් වුවත් කිව හැකි වුවත් එය නෙලුම් කවියක් වන්නේ නෙලුමක දීම එම තාලයෙන් ම කීවොත් පමණකි. නෙලුම්වලදී ගායනය කිරීම පිණිස බඳින ලද ජනකවි මහත් රාශියක් ඇත්තේය. එම කවි සියල්ල එක්තැන් කොට මුද්‍රිත පොතක් නැතත් නොයෙක් දෙනා විසින් මුද්‍රිත පැරණි ජනකවි සංග්‍රහවල සෑහෙන තරමින් ඇතුළත් කොට ඇත්තේය. නෙලුම් කවිවල දක්නට ලැබෙන විශේෂ ලක්ෂණයක් නම් එම කවිවලින් කියැවෙන අදහස් ගොවිතැන හා සම්බන්ධ කරුණු අනුව ම වීමයි. ආදර්ශයක් වශයෙන් එබඳු නෙළුම් කවි කිහිපයක් මෙහි ඇතුළත් කරනු ලැබේ.
සෑසී බෝ පේමෙන් වැඳ බැති කො ට
ආසී බස් පඅවසීමෙන් හැම වි ට
වාසී නිත්තෙන් ලබනුව රුති කොට ට
රාසී වී අපි බසිමුව කුඹුර ට
දුල් වන කෙත වපුරා විසි දින වි ය
නිල් වන එගොයම් පැලපත සර වි ය
කල් දැන ගණනට දියවර ඇති වි ය
ඇල් මෙන නෙලුමට වල් පැල මතු වි ය
මුඩු නැති වන ලෙස වැඩි තැන පැළ ගෙ න
අඩු තැන ඉඳුවා එක සම කරමි න
කුඩු මැටි සැම ගලවා හැර නොලසි න
පුඩු දැන තුන්හිරි වනසමු පැළ වෙ න
කොක් මොට හළ බොටු සතුරුය ගොයම ට
එක් කොට උදුරා වළ ලමු මඩ ය ට
රොක් කොට ජබර ද වෙල් මුඩ කැටි කො ට
අක් කට දෙමු අපි හොඳ මැල්ලුමක ට
සක් විති රජකම ලැබුණත් කෙනෙකු ට
දුක් මය බක නැතිකම් නිසි සමය ට
වික් මැති පෙර රජවරු කළ විලස ට
එක් වම අපි බසිමුව අද කුඹුර ට
ගොවි දන හට නිති සෙත් සිරි වේ වා
සවි බල තව තව ඔවුනට වේ වා
කවි කීවයි කිසි දොසක් නො වේ වා
දෙවි පිහිටෙන් ගොඩවෙමු ජය වේ වා
නෙලුම් කවි ගායනයෙහි යෙදෙන පිරිසක නායිකාව ගයන පදය පිරිස විසින් පුන ගායනය කරනු ලැබේ. පදයක් අවසානයේ ගැයෙන ‘ආං ආ’ ආදි අත්වැල් පදය හඳුන්වන්නේ ‘ඕසේ’ කියාය. ඕසයෙන් ගායනයෙහි රසවත්බව වැඩී යයි.
(කර්තෘ: හපුගොඩ සුමනතිස්ස ස්ථවිර)
(සංස්කරණය නොකළ)
