අහුරමක්දා
මස්දා හෙවත් ශරතුස්ට්‍ර ධර්මයේ ඉගැන්වීම් අනුව ලෝකයේ නිර්මාතෘවරයා වශයෙන් සැලකෙන පරමෝත්තම දෙවියාය. ඉරානියන්වරුන් අතර ව්‍යවහාර වූ 'අහුර' යන්න සංස්කෘත අසුර ශබ්දයට සමානය. එය දානවයකුට හෝ සාමාන්‍ය දෙවියකුට හෝ මායා බලයෙන් යුත් භූතයකුට හෝ ව්‍යවහාර වූවකි. මස්දා යනු සංස්කෘත මෙධස් (ඥාන) ශබ්දයට සමාන අර්ථවත් ඉරානියන් වචනයකි. මේ වදන් දෙක එකට ගැළපීමෙන් අහුරමස්දා (සියල්ල දැනගත් දෙවියා) යන නම ඇති වූ බව කියති. සියලු නභෝගර්භය ආවරණය කරන බැවින් ඔහුට වරණ යන නමක් ද විය. මස්දාධර්මයේ සඳහන් වන හැටියට ලෝකය දෙයාකාරය. එහි පැවැත්ම එකිනෙකට විරුද්ධ දෙදෙනකුගෙන් සිදුවේ. ශුභඵල ගෙනදීමේ කර්තෘවරයා අහුරමස්දාය. අශුභඵල ගෙන දෙන්නේ අංග්‍ර මෛන්‍යු (බ.) ය. මේ දෙදෙනා අතර ඇති සටන ලෝක ඉතිහාසයයි. අහුරමස්දා සුදු පාටය; දීප්තිමත්ය: දුර සිට පවා දක්නට පුළුවන. ඔහුගේ දේහය විශාලත්වයෙන් හා අලංකාරයෙන් අන් හැමදෙනට වඩා ශ්‍රෙෂ්ඨය. සූර්ය, චන්ද්‍ර, නක්ෂත්‍ර යන මොවුන් ඔහුගේ නේත්‍රයන් බැවින් හෙතෙම සියල්ල දැකීමෙහි සමර්ථය. උඩ හෝ යට හෝ පිටත හෝ ඔහුට වඩා උසස් කෙනෙක් නැත. හේ සජීව අජීව සියල්ල මැවීය. අනන්තා පරියන්ත ආලෝකවත් අහස ඔහුගේ වාසස්ථානය ද ශරීරය ද වේ. මනුෂ්‍යයාට ජීවිතය, රූපය හා ආහාර ගෙන දෙන්නේ ද ඔහුය. ආතර් ඔහුගේ පුත්‍රයාය. ආතර් යනු ගින්නට ව්‍යවහාර වන නමකි. එය අප්‍රාණ වස්තුවක් මෙන් ම ප්‍රාණියෙක් ද වේ. ඇතැම් විට එය අහුරමස්දාගේ ආයුධයක් වශයෙන් හඳුන්වා තිබේ. අවෙස්තාවෙහි අහුරමස්දා නමින් හැඳින්වූ දෙවියාට ඉන්දු-ඉරානියන්වරු අසුර හෙවත් ශ්‍රෙෂ්ඨතම දෙවියා යයි ව්‍යවහාර කළහ. ලෝක සතක් ඇතැයි යන මතයෙහි එල්බ ගත් ඔව්හු ඒ සතට ම ශ්‍රෙෂ්ඨතම දෙවියාගේ අධිපතිකම් පවත්නා බැවින් අහුරමස්දා සප්තවිධ යයි සැලකූහ. මේ දෙවිවරු සත්දෙන අමෙෂ ස්පෙණ්ත නමින් පර්සියානු ජනයා අතර හැඳින්වෙති. අමෙෂ ස්පෙණ්ත යන්නෙන් "යහපත කරන අමරණීය දෙවිවරු" යන අර්ථය ලැබේ. ඔවුනතුරෙන් ප්‍රධාන වූ අහුරමස්දා පසු කාලයෙහි සෙසු සදෙනාගේ පියා වශයෙන් හඳුන්වන ලදි. එපමණක් නොව වර්ෂාව ගෙනදෙන තිස්ත්‍ර්‍ය දෙවියාගේ ද රකුසන් නසන දෙවියාගේ හා සදාකාලික වෘක්ෂයෙහි ද පියා අහුරමස්දා වශයෙන් සලකනු ලැබේ. ඉන්දු-ඉරානියන්වරුන් අහුරමස්දාට ආරාධනා කරන්නේ මිත්‍ර නමින් හැඳින්වෙන දිව්‍යමය ආලෝකයට අධිපති දෙවියාත් සමඟය. අහුරමස්දා මිත්‍ර සමඟ ලෝකාධිපත්‍යය කරයි. ඔහුගේ දූතයා නෛර්යාසංඝය. මොහු වේද ග්‍රන්ථවල නාරාශංස නමින් හඳුන්වන අග්නි දෙවියාය. අහුරමස්දා කෙතරම් බලසම්පන්න දෙවියකු වුව ද රකුසන්ගෙන් ස්වර්ගයට පීඩා ඇතිවීම වැනි අවස්ථා අහුරම කෙතරම් බලසම්පන්න දෙවියකු වුව ද වලදී කිසියම් අන්‍ය දෙවියකුගේ උපකාර ඔහුට අවශ්‍ය වේ. අන්තරීක්ෂයෙහි චණ්ඩමාරුත ඇතිවූ විට ඔහු වායු දෙවියාට පූජාවක් තබා පීඩා නොකරන ලෙස අයැද සිටී. අහුරමස්දා විසින් තම ධර්මය කීපදෙනකුට ප්‍රකාශ කරන ලදි. අවසන්වරට ප්‍රකාශ කරන ලද්දේ ස්පිතම (බෙහෙවින් පරෝපකාරීවූ) ශරතුස්ට්‍ර (සොරොඇස්තර්) ට ය.
(සංස්කරණය: 1965)
