දුග්ගන්නා රාළ
දුග්ගන්නා රාළ
මහනුවර රාජ සමයේ රජුගේ පෞද්ගලික සේවකයෝ හෙවත් රාජ පුරුෂයෝ මෙනමින් හඳුන්වනු ලැබූහ. රජුගේ දුක් දරා සිටින අය යන අරුත් දෙන දුග්ගන්නා රාළ තනතුරු එකල ඉතා උසස් සම්භාවනීය වූ බව පෙන්වා දිය හැකි ය. සිය ජීවිත පරිත්‍යාගයෙන් වුව ද රජුට සේවය කිරීමට ඇප කැප වූ දුග්ගන්නා රාළ ඉතා ම රාජ පාක්ෂික වූවකු සේ සැලකේ.
මහ සැතපෙන ගේ, අතපත්තු මඩුව හා රන් ආයුධ මඩුව යන මුරපොළවල් තුනෙන් කුමන එකක් හෝ යටතේ සේවය කළ මොවුන් උසස් වංශවත් පවුල්වලට අයත් සේ සැලකෙන අතර අප්පුහාමි (බ.) නිළමේ, රාළ බංඩා ආදී වූ ගෞරව නම්වලින් ද හැඳින්වූ බව පෙනේ. මොවුන්ගේ ප්‍රධාන කාර්යය ඒ ඒ මුරපොළට අදාළ පරිදි රජුගේ පෞද්ගලික සේවයන්හි යෙදීම සේ පෙනෙතත් ඒ කාර්යය කුමක්දැයි නියමිත වශයෙන් පැහැදිළි නොවන බව සමහරුන්ගේ මතය වේ. ලැබී ඇති සාධක අනුව දුග්ගන්නා රාළලා සතු වූ කාර්යය තම ජීවිත පූජාවෙන් හෝ රජතුමා රැකබලා ගැනීම, රජුට ගිලානෝපස්ථාන කිරීම ආදී රජුගේ ආවතේව කිරීම බව පෙනේ. රාජභෝජන සඳහා පිළියෙල කරන ලද ආහාර පානවලට වස විෂ මිශ්‍ර කර ඇත්දැයි පරීක්ෂා කර බැලීම සඳහා ඔවුහු සෑම ආහාරයකින් ම ස්වල්පය බැගින් අනුභව කළහ. දෙවැනි රාජසිංහ රජුට විරුද්ධ ව ඇති වූ 1664 කැරැල්ලේ දී අළුවිහාරේ වනිගසේකර මුදියන්සේ පවුලට අයත් එක් දුග්ගන්නා රාළ කෙනෙකු රජුගේ සයනාගාරයේ නිදා සිටින අතර රජු යයි සිතා කුමන්ත්‍රණකරුවන් විසින් මරා දමනු ලැබී ය. සිංහලේ අන්තිම රජු ඉංග්‍රීසීන්ගෙන් පලා යද්දී මැද මහනුවර ගල්ලැහැවත්තේ ආරච්චිලගේ ගෙයි නිදා සිටිය දී ඒ ගේ මුරට සිටියේ මොවුන්ගෙන් එක් අයෙකි. මේ අනුව දුග්ගන්නා රාළලාගේ රාජපාක්ෂිකභාවය කොතරම් වී දැයි සිතා ගත හැකි ය.
රජුගේ පෞද්ගලික ආවතේවයෙහි යෙදී උන් අන්‍යයන් මෙන් දුග්ගන්නා රාළලා ද රජුගේ ශ්‍රී දේහය අපවිත්‍ර වීම වැළැක්වීම සඳහා නිරතුරුව මුකවාඩම් බැඳ සිටියහ. දුග්ගන්නා රාළ පදවිය උසස් තනතුරු සඳහා හිණිමඟක් වීය. හදිසි අවස්ථාවල දී පවා තම ගම රට බලා යාමට රජුගේ අවසරය ලබා ගැනීමට ඔවුන්ට සිදු විය. උසස් පවුල්වලින් රාජපාක්ෂිකභාවය නිසා ම වැදගත් තනතුරු සඳහා ඔවුන් පත් කර ගනු ලැබූ හෙයින් ඔවුන් සතු වූ වරප්‍රසාද ද බොහෝ වීය.
එක් පවුලක කිහිපදෙනෙකු දුග්ගන්නා රාළලා වශයෙන් සේවය කරන විට ගම් තුන හතර සේවාවලින් වන බාධා ආදියෙන් නිදහස් කරන ලදි. මෙකී සංඛ්‍යාව ලන්දේසි යුද්ධයේ දී සේනා තර කිරීම පිණිස එක දක්වා අඩු කරන ලද බව ඩොයිලි විසින් සඳහන් කොට ඇත. දුග්ගන්නා රාළවරුන්ට බිසෝවරුන් පසු කොට යාමට අවසරය වී ය. ඔවුහු අමාත්‍යවරුන් මෙන් ගෞරව ලැබූ අතර උසස් තනතුරු හා ගම්බිම් ලැබීමට සුදුස්සන් වූහ. ඔවුන්ගේ ඉඩම් සියලු ම දිසාවේ (ලේකම්) හෝ රට රාජකාරිවලින් නිදහස් කරන ලදි. හැම අයෙකු විසින් ගබඩාවට ගෙවිය යුතු කත් හාල් මොවුන් විසින් ද ගෙවිය යුතු වූ නමුත් විශේෂ වරප්‍රසාදයක් වශයෙන් එයින් ද නිදහස් කරන ලදහ. එමෙන්ම අන්‍ය උඩරට ප්‍රධානීන්ගේ ආධිපත්‍යයෙන් මොවුහු නිදහස් කරන ලදහ. දිසාපතිවරුන්ට හෝ අධිකාරම්වරුන්ට ඔවුන් කෙරෙහි බලයක් නොවී ය. අධිකාරම්වරුන්ට දුක්ගැනවිලි, ඉඩම් පිළිබඳ ව කරන පැමිණිල්ලක දී විනිශ්චයක් දිය හැකි වූයේ දුග්ගන්නා රාළ තෘප්තියට පත් වන්නේ නම් හෝ තීරණය ඔහුට වාසි වන්නේ නම් පමණකි යයි ඩොයිලි දක්වා ඇත.
අධිකාරම්වරු සතු වූ ශාරීරික දඩුවම් පැනවීමේ බලයෙන් මුදනු ලැබූ නිලදරුවන් අතර දුග්ගන්නා රාළ ද වී ය. එක් එක් දුග්ගන්නා රාළ කෙනකු වෙන් වෙන් ගමක හෝ මිනිසෙකුගේ සේවය නිදහස් කරනු ලැබූයෙන් එකී මිනිසුන් විසින් ඒ වෙනුවට දුග්ගන්නා රාළගේ ඉඩම් කොටස නොමිලයේ වැඩ කිරීමට ඔහුගේ වලව්ව රැක බලා ගැනීම, අළුත්වැඩියා කිරීමාදිය හෝ හාල් සපයා මහනුවරට එවීමට බැඳී සිටියහ.
කුණ්ඩසාලේ රජු සමයෙහි රජතුමා මෙකී අයට ද වෙනත් රාජ සේවකයන්ට මෙන් වරකට මසක් හෝ කාලපරිච්ඡේදයක් හෝ බැගින් මාරුවෙන් මාරුවට මුර සඳහා පැමිණිම යෝග්‍යයයි පළ කළ නමුදු තමන් අනෙක් පන්ති හා සම කොට සැලකීම නින්දාවකැයි ද රජුට නිරතුරු සාත්තු සප්පායම් කිරීම දුග්ගන්නා රාළලාගේ යුතුකම යයි ද ඔවුන්ට ගම්වලට යාමට අවශ්‍ය හදිසියක් වුවහොත් නිවාඩු ඉල්ලිය හැකි යයි ද පවසා යට කී අනුග්‍රහය ආචාර සම්පන්නව ප්‍රතික්ෂේප කළ බව ඩොයිලි සඳහන් කරයි.
මාරුවෙන් මාරුවට රජුට මුර සේවය කළ මොවුන් ඒ ඒ මුරපොළේ කංකානම ලේකම් හා මුහන්දිරම් නිළමේ යටතේ සේවය කළ බව සඳහන් වේ. (වැඩි විස්තර සඳහා අප්පුහාමි බ.) දුග්ගන්නා උන්නාන්සේලා හා දුග්ගන්නා මහත්තින්ලා තවත් දෙකොටසක් ගැන සඳහන් කරනු වටී. මේ කාලයේ රජවරුන්ට රන් දෝලිය, රිදී දෝලිය හා යකඩ දෝලිය කියා බිසෝවරුන් තිදෙනෙකි. අගමෙහෙසිය රන් දෝලිය ද රදළ වංශික දේවිය රිදී දෝළිය ද ගොවි වංශික දේවිය යකඩ දෝලිය ද නම් වූ බව පෝල් ඊ. පීරිස්ගේ මතය වේ. මින් රිදී දෝලිය දුග්ගන්නා උන්නාන්සේ නම් වූ බවත් ඔවුන්ගේ පුත්‍රයන් සිංහාසනයට උරුම වූ බවත් නරේන්ද්‍රසිංහ එවැන්නකු බවත් සමහරුන්ගේ මතය වේ. දුග්ගන්නා උන්නාන්සේලා තෝරා ගනු ලැබූ පවුල් දුග්ගන්නා පේරුව, බණ්ඩාර පේරුව ආදී නම්වලින් හැඳින්වී ය.
දුග්ගන්නා මහත්තින්ලා යනු රන්දෝලිය හා රිදී දෝලියගේ මෙහෙකාරියන්ට ව්‍යවහාර වූ නාමයකි.
(කර්තෘ: පී.ඇම්.පී. අබයසිංහ)
(සංස්කරණය නොකළ)
දුග්ගන්නා රාළ
සෙංකඩගල නුවර අවදියෙහි සිංහල රජ වාසල තුළ රාජකාරිය කළ සුළු, මහත් නිලධාරීන්ට ඇතුල් කට්ටලයේ නිලමක්කාර ගොල්ල යයි පොදු වශයෙන් ව්‍යවහාර කරන ලදි. රාළ යන නමට හිමිකාරයෝ වූවෝ ඔවුහු ය. ඇතුල් කට්ටලයේ ප්‍රධාන නිලධාරීන්ගේ ගණයට දුක්ගන්නා රාළ නම් නිලදැරියා ද අයත් වේ. දුක්ගන්නා රාළකමට තෝරා ගනු ලබන්නේ රජුට අතිශයින් විශ්වාස වූ සේවකයෙකි. එබැවින් රජතුමාගේ පෞද්ගලික රහස් කරුණු පවා දුක්ගන්නා රාළ කෙනෙක් දනිති. දෙවන රාජසිංහ රජතුමාගේ පියාණන් වූ සෙනරත් රජතුමා දියතිලක නුවර වාසය කළ කාලයේ ගලගොඩ ගමරාළ මහවාසලට බොහෝ පක්ෂපාතීව දුක් ගැන සිටි බැවින් දුක්ගන්නා රාළ කෙනෙකු වශයෙන් පත් කර ගන්නා ලද්දේ ය. ගලගොඩ දුක්ගන්නා රාළගේ පරපුරේ අය වෙල්ලස්සේ දිසාපති තනතුර ලැබුවෝ ය. ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජ සමයෙහි විසූ ගලගොඩ මහ දිසාපතිතුමා රණ ශුරයෙකි.
රජතුමාගේ සියලු ම උවමනාවල් ඉටුකිරීමෙහි පෙරටු වූයේ දුක්ගන්නා රාළ ය. දුක්ගන්නා රාළට රජු මැදුරේ එකම සේවයක් නියම වැ නොමැති ය. රජතුමා සම්බන්ධ වූ හැම දෙයක් ම සංවිධානය කිරීමේ දී බලයක් දුක්ගන්නා රාළට තිබුණේ ය. රජුගේ පැහැදීමෙන් දුක්ගන්නා රාළවරු රජයේ උසස් තනතුරු ලා වූවෝ ය. දසජාතකාදී සාහිත්‍ය ග්‍රන්ථවල දුක් ගැනීම රාජ සේවය හැටියට හඳුන්වා තිබේ.
දුග්ගන්නා උන්නාන්සේලා
මහනුවර යුගයෙහි සෙනරත් රජතුමාගෙන් පසු සිංහල රජවරුන්ට බිසෝවරුන් තුන් කොටසක් විසුවෝ ය. ඔවුහු රන් දෝලිය, රිදී දෝලිය, යකඩ දෝලිය යන නම්වලින් හඳුන්වනු ලැබූහ. රන් දෝලිය හැර සෙස්සෝ රජුගේ අනියම් භාර්යාවෝ හෙවත් අන්තඃපූරිකාවෝ වූහ. රන් දෝලිය වනාහි රජුගේ ප්‍රධාන මෙහෙසියයි. රිදී දෝලියට ගනු ලැබූවෝ රදල පවුල්වලට අයත් වූහ. යකඩ දෝලියට ගත්තෝ ගොවි වංශයේ සාමාන්‍ය ස්ත්‍රීහු ය. රන් දෝලිය හෙවත් රජ බිසව හැර අනිත් අයට ව්‍යවහාර කරන ලද්දේ දුග්ගන්නා උන්නාන්සේලා යනු ය. අලුත්ගම මාම්පිටියේ දුග්ගන්නා උන්නාන්සේලාට රජුගෙන් ගම්වර හා ඥාතීන්ට තනතුරු ද ලැබුණි ය. ඩොයිලි මහතාගේ දින පොතේ පෙනෙන හැටියට රාජාධිරාජසිංහ රජුට මලබාර් ජාතික යකඩ දෝලියක් ද සිටියා ය. දෙමළ බසෙහි ලැබෙන දෝලි ශබ්දය සහායිකාර්ථයෙහි වැටෙන හෙයින් දෝලිය යනුත් දෙමළය ආශ්‍රයෙන් හෙළ බසට වී යයි, 'සිංහල ආණ්ඩුව' නම් ග්‍රන්ථයෙහි දැක්වේ. දුග්ගන්නා උන්නාන්සේලා යයි ව්‍යවහාර කරන ලද්දේ රදල පවුල්වලින් අනියම් භාර්යාවන් වූ ස්ත්‍රීන්ට පමණක් යයි ඇතැම් අයගේ මතය වේ. දුග්ගන්නා උන්නාන්සේලා තෝරා ගනු ලැබූ පවුල් දුග්ගන්නා පේරුව හෙවත් බණ්ඩාර පේරුව යන නම්වලින් හැඳින්වෙන බව ද කියති. ලොකු බණ්ඩිගේ යනුත් ඔවුන්ට ම නමෙකි. සමහර විට දුග්ගන්නා උන්නාන්සේලාගේ පුත්‍රයෝ පවා සිංහාසනය ලැබූහ යනුත් පැරණි කථාවක් පවත්නේ ය. නරේන්ද්‍රසිංහ රජතුමාත් එවැන්නෙක් යනු ජන කථාවක් අනුව ඇතැම් අය කියත් යයි සිංහල ආණ්ඩුව නම් ග්‍රන්ථයේ සඳහන්වේ.
දුග්ගන්නා මහත්තින්ලා
පළමු වන, දෙවන දෝලීන්ගේ සේවිකාවෝ දුග්ගන්නා මහත්තින්ලා නම් වූහ. මුළුතැන්ගෙයි මහත්තින්ලා, කිරි මහත්තින්ලාත් මුළුතැන්ගෙයි සේවය හා රාජකීය ළමයින්ට දෙනුන්ගෙන් කිරි දොවා දුන්හ. දුග්ගන්නා මහත්තින්ලා හැර මහවාසල අනිත් සේවිකාවන්ට දුග්ගන්නා නිලමෙලා, මුළුතැන්ගෙයි අප්පුහාමිලා, මඩුවේ ලේකම්ලා, ආලත්ති ලේකම්ලා, මහත්දිරම්ලා යන මොවුන් සමග විවාහ වන්නට අවසර තිබුණේ ය.
(කර්තෘ: පී.ඇම්.පී. අබයසිංහ)
(සංස්කරණය නොකළ)
දුග්ගන්නා රාළ
බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත යුගයට පෙර ලංකාව පාලනය කළා වූ සිංහල රජුන්ගේ රාජ්‍ය සමයේ දී එම රජුනට සේවය කළ රාජ පුරුෂයෙකු මේ නමින් හැඳින්වේ. මොවුන් රාජතන්ත්‍රයේ වැදගත් නිලධාරීන් කොටසක් වූහ. අමාත්‍යයන්ට සමාන අන්දමින් මොවුහු ද ගෞරව සම්මාන ලැබුවාහු ය. රජුගේ පෞද්ගලික සේවාවන්හි යෙදුන රාජපුරුෂයන් කොටසක් වූ හෙයින් අතපත්තු මුරපොළ, සැතපෙන ගේ මුරපොළ හා රන් ආයුධ මණ්ඩපේ ආදී ස්ථානවල මොවුන් සේවය කළ බව ඩොයිලි පවසයි. එලෙසම මහත්මයා, නිලමේ වැනි ගරු නම් ආදිය ද මොවුන් සඳහා යොදා ඇත. මොවුහු අප්පුහාමි යනුවෙන් ද හඳුන්වා ඇත. උසස් තනතුරු මෙන් ම ගම්වර ලැබීමට ද මොවුහු සුදුසුකම් ලැබූහ. අධිකරණ කටයුතුවල දී ද මොවුහු දිසාවේ වැනි ඇතැම් උඩරට ප්‍රධානීන්ගේ ආධිපත්‍යයයෙන් මිදුණහ. උඩරට පැවැති ඇතැම් මුරපළවල ඇතැම් රාජකාරිවලින් මොවුන් මුදාහැර තිබිණි. බෞද්ධ ග්‍රන්ථ අතර වූ දශ ජාතක ග්‍රන්ථ ආදියේ රජුට සේවය කිරීම දුක් ගැනීමක් සේ දක්වා ඇත්තා සේ දුග්ගන්නා රාළලාගේ සේවය ද දුක් ගැනීමක් සේ හැඳින්විය හැක. මොවුන්ගේ රාජකාරියේ ස්වභාවය නිශ්චිතව හැඳින්වීම අපහසු වුව ද විශේෂ රාජකාරියක් පැවරී තිබූ බවට නිදසුන් තිබේ. මොවුන්ගේ ප්‍රධානතම රාජකාරිය රජුන් රෝගාතුර වූ විට ඇප උපස්ථාන කිරීම බව ඇතැමුන්ගේ අදහසයි. මේ අතර ම රජු වෙනුවෙන් ජීවිතය පවා පුද කිරීමට ඇතැම් අවස්ථාවල දී සිදු වූ බව පෙනේ.
II රාජසිංහ රජු උඩරට රාජ්‍ය විචාරණ සමයේ දී අළුවිහාරේ වනිසේකර මුදියන්සේගේ පෙළපත අයත් වූ දුග්ගන්නා රාළ කෙනෙක් එක් අවස්ථාවක දී රජු මැරීම පිණිස කුමන්ත්‍රණයක් ඇති වූ කල්හි කුමන්ත්‍රණකරුවන් අල්ලා ගැනීමේ අටියෙන් රජුගේ සිරි යහනේ සැතපී සිටීම නිසා කුමන්ත්‍රණකරුවන් අතින් රජු යයි සිතා මැරුම් කෑ බව පැවසේ. මේ අනුව බලන කල්හී දුග්ගන්නා රාළවරු ජීවිතය පවා පරිත්‍යාග කරන අන්දමින් රජු වෙනුවෙන් ක්‍රියා කිරීමට මැලි වී නොමැති බව පෙනේ.
ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ
1. සිංහල ආණ්ඩුව - පණ්ඩිත මැදඋයන්ගොඩ විමලකිත්ති
2. උඩරට මහකැරැල්ල - විමලානන්ද තෙන්නකෝන්
3. සිංහලේ ආණ්ඩුක්‍රමය - සර් ජෝන් ඩොයිලි - පරිවර්තනය - එච්.එම්. සෝමරත්න
(කර්තෘ: ජී.එච්. ආරියසේන)
(සංස්කරණය නොකළ)
