සුදුදුරු
(සූදුරු) අජාජී (Cuminum cyminum). ඉරානීය (Irano-Turanian) කලාපයට ආවේණික වූ Apiaceae පවුලේ සපුෂ්ප ශාකයක් වූ මෙය ඖෂධයක් වශයෙන් මෙන් ම කුළුබඩු වර්ගයක් ලෙස ද භාවිත කෙරේ. මෙම ශාකය කායික රෝග බොහොමයකට හිතකර ද්‍රව්‍යයක් ලෙස සම්භාවිත ය. ජීරක, ජරක, අජාජී, කණා, දීර්ඝජීරක යන පර්යාය වචන මීට ව්‍යවහාර කෙරේ. තවද භාෂාන්තර වශයෙන් හින්දි බසින් ජීරා, සවේද්ජීරා නම්වලින් ද තෙලිඟු බසින් ජීල්කර්ඛ නමින් ද මහාරාෂ්ට්‍රයෙන් ජීරේ නමින් ද පාණ්ඩයෙන් රේජීරේ නමින් ද වඞ්ග බසින් සාදාජීරේ නමින් ද කර්ණාටක බසින් බිලායජීරිපෙ නමින් ද අරාබි බසින් බමුන් නමින් ද භාවිත වේ. ඉංග්‍රීසියෙන් Cumin Seed ලතින් Cuminum.
ගුණ
මලසංග්‍රාහකයි. පාචකයි. දීපනීයයි. ලඝුයි. මදක් ඌෂ්ණ වීර්යයි. කටුතික්ත මධුර රසයි. ඇසට හිතකරයි. රුචිජනකයි. ගර්භාශය ශෝධනය කරයි. රළුයි. බලවර්ධනය කරයි. සුවඳින් යුක්ත ද වේ.
ආමයික ප්‍රයෝග
වමනය, ක්ෂයරෝග, වාතයෙන් උපන් බඩපිපුම, කුෂ්ඨ, විෂරෝග, ජ්වර, අරෝචක, රක්තදෘෂ්ටි, අතීසාර, ත්‍රිමිරෝග, පිත්කෝප, ගුල්මරෝග ප්‍රශමනය කරයි.
(කර්තෘ: පී.ඇම්.පී. අභයසිංහ)
(සංස්කරණය නොකළ)
