අග්නිපූජාව
ගින්න දෙවියකු සලකා එයට කරන පූජාවට අග්නි පූජාවට යයි කියති. වහ්නි පූජාව ගනිදෙවියා පිදීම යයි ව්‍යවහයාර කරනු ලබන්නේ ද මෙය ම වෙයි. ගින්නට ගරු සැලකිලි දැක්වීමට ලෝකයේ පැරණි මිනිසුන් පුරැදු වුයේ එකල ගිනි මොළවා ගැනීමට තුබු අමාරුවත් ගින්නෙන් එකල මිනිසුන්ට ඇති වූ මහඟු ප්‍රයෝජනත් අපරික්ෂ්‍යාකාරීත්වය හේතු කොට ගෙන ගින්නෙන් විය හැකි විනාශය කෙරෙහි පැවති බියත් නිසාය.
ගින්නට දේවත්වය ආරෝපණය කොට ඊට පිදීම වෛදික යුගයේ දී උතුරු ඉන්දියාවේ විසු මිනිසුන් අතර පැවති සිරිතකි. එකල ඔවුන් විසින් දිනකට දෙවරක් (උදය සහ හවස) අග්නි පූජාව කළ බව පෙනේ. අග්නි පූජාව ස‍දහා ප්‍රධාන කොට ම ගන්නා ලද්දේ කිරිය. උණු කළ කිරි ජලය හා මිශ්‍රෙකාට ගෙන අග්නි පූජාව කිරීම එකල සතුන් ද ගින්නට පිදු බව හෘහස්‍යසූත්‍ර, ධර්‍මසූත්‍ර ආදි ග්‍රන්ථවල සඳහන් වේ. දෛනික අග්නිපුජාව පවත්වන ලද්දේ ගෘහපතියා විසින් මය. මෙසේ පුදනු ලැබු ගිනි තුනක් විය. ඒවා හැඳින්වූයේ දක්ෂිණ, ගාර්හපත්‍ය, ආභවනීය යන නම්වලිනි. පළමුවැන්න වූ දක්ෂිණ ගින්නට එතරම් පුද සත්කාර නොලැබිණි. වෛදික යුගයේ දි ද මේ දෛනික අග්නිපුජාව හැරුණු විට ජාතකර්‍ම නාමකරණ උපනයනාදි සෑම සංස්කාරයක් ම පැවැත්වූයේ ගිනිදෙවියා පිදීමෙන් පසුවය. බුදුරදුන් වැඩ විසු සමයෙහි දී පවා ගිනිදෙවියන් පිදීම ඉන්දියාවේ බහුලව පැතිර පැවකි බව මහාවග්ගපාලි ආදි පෙළ පොත්වල ද ඒ අනුව සකස් වූ බුත්සරණ, ධම්ප්‍රදීපිකා ආදි සිංහල ග්‍රන්ථවල ද සඳහන් වෙයි.
මෙකල ද හින්දු ජනයා ආගමික උත්සවවල දී හා ඔවුන්ගේ ජීවිතය සම්බන්ධ වූ යම් යම් මංගල අවස්ථාවන්හි දී අග්නිපූජාව කරති. උපනයනය (බ.) පැවැත්වීමට පෙර අග්නි පුජාව පැවැත්වීම ද හින්දු සමාජයෙහි පවතින සිරිතකි. විවාහයට පෙර මනාලිය ලවා ගිනිදෙවියා පැදකුණු කරවනු ලැබීම ද අග්නිපූජාව හා සම්බන්ධ වුවකි. මංගල අවස්ථාවන්හි දී අග්නිපූජාව කරන විට ගිනිදැල්ල දකුණට කරකීම ඉෂ්ටාර්ථ සූචක බව "ප්‍රදක්ෂිණාර්චිර් භවිරග්නිරාදදෙ" යන රඝුවංශ පාඨයෙන් ද "හුනනග ද පැදකුණු වී" යන කාව්‍ය ශේඛර පාඨයෙන් ද ඔප්පු වේ. හින්දුවරු මේ දක්වා ම යමකු මළවිට ඔහුගේ මළ සිරුර බාර කරන්නේ ද ගිනි දෙවියාටය. එය එසේ ගින්නට බාරකිරීමට පෙර හින්දුහු ගින්න පුදති. සෑම වැදගත් යාගයක දී ම ඔව්හු ගින්නට ගිතෙල් දැමීමෙන් ගිනිදෙවියා පුදති.
හින්දුවරුන්ගේ අග්නිපූජාවට තරමක් සමාන වූ ගිනිදෙවි පිදීමක් පර්සියාවේ ද පැවැත්තේය. එරට වාසීන් අතර ගිනිදෙවියා හැඳින්වෙන්නේ ආතර් නමිනි. පර්සියවරුන්ගේ ගිනිදෙවියා සම්බන්ධ වූ යාගහෝමාදිය හින්දුවරුන්ගේ පූජා විධි මෙන් දුෂ්කර නොවීය. හින්දුවරුන් ඔවුන්ගේ මළ සිරුරු පවා ගිනිදෙවියාට බාර කළ අතර පර්සියන්වරු අපිරිසිදු කිසිවක් ගිනිදෙවියා හමුවට ගෙන ඊමට පවා මැළි වූහ. ඔවුනතර මිනියක් ගින්නට දැමීම මරණීය දඬුවම ලැබිය හැකි වරදක් විය. පර්සියානුන්ගේ ගිනිදෙවියාගේ වාසභවනය වූයේ ද ගිනිදෙවිකෝවිලකි. දැනට ඉන්දියාවේ බටහිර කොටසේ ජීවත්වන පාර්සි වර්ගයාගේ ආගම ද ගිනිදෙවියා පිදීමය.
පැරණි යුදෙව් ජාතිකයන් හින්දුන් මෙන් ගින්න දෙවියකු කොට නොසැලකු නමුත්, ඔවුන් තම දෙවිවරුන්ට පුදපූජා කිරීමේ දී උදව්කර ගත්තේ ගින්නය පැරණි ග්‍රීක ජාතිකයන් ද ඔවුන්ගේ පිතෘන්ට පුදපූජා ඔප්පු කළේ ගින්නේ උදව්වෙනි. ඔවුන් ගිනිදෙවියා හැඳින්වූයේ හෙfපයිස්ටොස් නමිනි. ඇතැන්ස් නුවර සහ ලෙම්නොස් පළාතේ වැසියන් විසින් මේ දෙවියන් වෙනුවෙන් වාර්ෂික උත්සව පවත්වන ලදී. රෝමන්වරුන් විසින් මේ දෙවියා හඳුන්වන ලද්දේ "චුල්කානුස්" කියාය.
මේ දෙවියා වෙනුවෙන් තැනුණු දේවාල කීපයක් රෝමයේ තිබුණ බව කියති. එමෙන් ම චුල්කානුන් වෙනුවෙන් රෝමන්වරුන් වාර්ෂික උත්සව පැවැත්වු බව ද පෙනේ. පැරණි මැක්සිකන්වරුන්ට ද "ක්සියුහෙයුක්ට්ලි" නමින් හැඳින්වුණු ගිනිදෙවියෙක් විය. මෙහි ගිනිදෙවියා බවට පත්කොට ඇත්තේ ස්වභාවික ගින්න නොව සූර්යායය. ඊශාන න දිග ආසියාවේ විසූ ගෝත්‍ර දෙකක් වූ "කම්චදල්" වරුන්ගේ හා "අයිනු" වරුන්ගේ ද ප්‍රධාන දෙවියා වූයේ ගින්නය. ඉපැරණි සභ්‍යත්වයක් ඇති ඇසිරියානු, කැල්ඩියානු හා fපිනීසියානු ජනයා අතර ද ගිනිදෙවියන් පිදීම පැවතුණු බැව් කියති. ඊශ්‍රායෙලවරුන්ගේ ගිනිදෙවයා හැඳින්වූයේ "මොලොක්" නමිනි. ඔවුන් ගිනිදෙවියාට ළමයින් පවා බිලි දුන් බැව් පෙනේ.
සිංහලයන් ඉන්දියාවෙන් පැමිණි මනුෂ්‍ය වර්ගයක් බැවින් ඔවුන් මුලින් ම මෙහි එන විට ඉන්දියානු ආගමික සිරිත් විරිත් ද මෙහි ගෙන එන්නට ඇති බවට සැකයක් නැත. බුදුසමය පිවිසෙන්නට පෙර හින්දු සමග මෙහි ප්‍රබලව පැවති ලබ්ධිකයක් බව දීපවංසය මහාවංසය වැනි අපේ වංශකථාවලින් ඔප්පු වේ. විජය, පණ්ඩුකාභය හා දේවානම්පියතිස්ස යන රජවරුන්ට පෙරෙවි බමුණන් සිටි බව මහාවංසයෙහි දැක්වේ. පණ්ඩුකාභය කුමරාට ගුරු වූයේ ද බමුණෙකි. පණ්ඩුකාභය වැනි රජවරු නගරයේ යම් යම් කොටස්වල පිහිටා තිබුණ බ්‍රාහ්මණ දේවාලයන් වෙනුවෙන් අනුග්‍රහ දැක්වූ බවද මහාවංශයෙන් පෙනේ. බුදුසමය ලංකාවෙහි පැතිර යාමෙන් පසුව ද බමුණන් හා ඔවුන්ගේ ආගම ලක්දිවෙන් තුරන්ව ගිය බවට සාක්ෂි නැත. එහෙත් ලංකා ඉතිහාසයේ ප්‍රතිකාල යුගය දක්වා ම ඔවුන් මෙහි ජීවත් වූ බවටත්, හින්දු ආගම මෙහි ජීවත් වූ බවටත්, හින්දු ආගම මෙහි පැතුරුණු බවටත් සාක්ෂි ඇත. බුදුදහමේ බලපෑම නිසා අග්නි පූජාව වැනි පුද පූජා මෙහි බහුලව නොකෙරුණ නමුත්, සුඵ වශයෙන් වුව ද මෙහි පවත්වන්නට ඇතැයි සිතේ.
දැනට ලංකාවේ මිනිසුන් අතර ඇතැම් මංගල අවස්ථාවන්හි පහන් දැල්වීම හෝ ගිනි මෙළවීම චාරිත්‍රයක් වශයෙන් කෙරෙතත් නියම ස්වරූපයෙන් ගිනිදෙවි පිදීමක් ඇති බවක් නොපෙනේ. එහෙත් ද්‍රවිඩ මිනිසුන්ගේ විවාහ මංගල උත්සවවල දී අග්නිපූජාව දැනුදු කරනු ලබන චාරිත්‍රයකි. (අග්නිහෝත්‍රය ද බ.)
(සංස්කරණය:1963)
